ظهور فناوری «ارز دیجیتال بانک مرکزی» (CBDC) به تغییرات گسترده‌ای در سیستم‌های مالی ملی و چهارچوب مقررات پولی جهانی منجر شده است. این فناوری فرصت‌های جدیدی را برای تعامل بین دولت‌ها، موسسات مالی و بانک‌ها فراهم کرده است. این تغییرات در ساختار و قوانین مالی به گونه‌ای است که سوالاتی درباره آینده استفاده عملی از این نوع پول به وجود آمده؛ یکی از مهم‌ترین این سوالات این است که آیا ارز دیجیتال بانک مرکزی می‌تواند در کوتاه‌مدت جایگزین پول نقد معمولی شود یا خیر؟
عناوین این مقاله:
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency) مدت‌زمان زیادی است که موضوع بحث بوده و به‌طور عمده با نظرات منفی در جامعه ارزهای دیجیتال روبه‌رو شدند. با این حال، برخی از تردیدها ناشی از عدم آگاهی به عملکرد این ارزها است. به‌طور کلی، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی که از طریق فناوری بلاک‌چین توزیع می‌شوند، قابلیت ارایه تراکنش‌های ارزان‌تر، سریع‌تر و به‌احتمال زیاد در دسترس‌تری نسبت‌به سیستم‌های بانکی سنتی را دارند.
توزیع ارزهای دیجیتال بانک مرکزی توسط فناوری بلاک‌چین می‌تواند مزایای متعددی داشته باشد، از جمله مقابله موثرتر با فعالیت‌های مالی غیرقانونی مانند پول‌شویی. این ارزها می‌توانند در تسهیل تجارت و پرداخت‌های بین‌المللی نیز نقش اساسی ایفا کنند. با این حال، این‌که آیا مزایای مذکور ارزش افزایش کنترل دولت‌ها بر امور مالی شهروندان و خطرات مرتبط‌با اشتباهات بانک‌های مرکزی را دارد یا خیر، موضوعی است که به بررسی و بحث نیاز دارد.
مقاله حاضر به مفهوم ارز دیجیتال بانک مرکزی، نحوه عملکرد آن و مزایایی که برای سیستم‌های مالی کشورها دارد، می‌پردازد. همچنین، وضعیت فعلی و جهانی ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ارز دیجیتال بانک مرکزی چیست؟
«ارز دیجیتال بانک مرکزی» که بیشتر با نام مخفف سی‌بی‌دی‌سی (CBDC) شناخته می‌شود، شکلی از پول فیات یک کشور است که به‌صورت دیجیتال توسط بانک مرکزی آن کشور صادر می‌شود.
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به‌طور کامل در چهارچوب سیستم مالی سنتی جای می‌گیرند و به‌عنوان واسطه‌ای برای ارزهای فیاتی عمل می‌کنند که پشتوانه آن یک صادرکننده معتمد ارز، یعنی بانک مرکزی و در‌نهایت دولت حاکم یا مقام سیاسی پشت آن است. این پول‌های دیجیتال از تکنولوژی بلاک‌چین الهام گرفته‌اند و به احتمال زیاد در دهه‌های آتی، بسیاری از کشورها از ارز دیجیتال بانک مرکزی به‌عنوان پول دیجیتال استفاده خواهند کرد.
ارز دیجیتال بانک مرکزی با الهام از ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین (Bitcoin) یا اتریوم (Ethereum)، مفهومی جدید را ارایه می‌دهد. این ارزها به‌صورت دیجیتال توسط بانک مرکزی یک کشور صادر می‌شوند و ارزش آن‌ها به ارزش پول فیاتی که توسط دولت مربوطه تایید شده، وابسته است.
هرچند ممکن است به نظر بیاید سی‌بی‌دی‌سی از ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز مانند بیت‌کوین الهام گرفته، اما واقعیت این است که این دو تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. بیت‌کوین به‌صورت غیرمتمرکز و بدون کنترل از سوی هیچ نهاد یا دولتی ایجاد شده، در حالی‌که سی‌بی‌دی‌سی توسط دولت و بانک‌های مرکزی صادر می‌شود و به تصویب قوانین کشورهای مرتبط با آن‌ها وابسته‌است. این تفاوت باعث می‌شود ارزهای دیجیتال بانک مرکزی قابل کنترل‌تر بوده و مدیریت شوند، در حالی‌که بیت‌کوین کاملن غیرمتمرکز و مستقل است.
ارز دیجیتال بانک مرکزی چگونه کار می‌کند؟
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی ممکن است یک پایگاه داده توزیع‌شده مانند بلاک‌چین داشته باشند یا فاقد آن باشند، اما این ویژگی به‌تنهایی کافی نیست تا آن‌ها را به‌عنوان رمزارزهای واقعی دسته‌بندی کنیم. سی‌بی‌دی‌سی به‌دلیل صدور توسط بانک مرکزی، ماهیت غیرمتمرکزی ندارد و این نهاد، مشابه کار با ارزهای فیات، بر تولید و توزیع ارزهای دیجیتال بانک مرکزی کنترل کامل دارد. ارزش ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به اعتماد عمومی به صادرکننده مربوطه وابسته است؛ و این موضوع در مقبولیت و محبوبیت این ارزها نقش اساسی دارد.
البته ارزهای دیجیتال بانک مرکزی نسبت‌به پول فیات، با مزایای بسیاری همچون توانایی ارسال مستقیم بین دو طرف معامله بدون نیاز به واسطه پرداخت شخص ثالث، برخوردار هستند. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی همچنین به‌دلیل داشتن کنترل بیشتر توسط دولت، می‌توانند به پیاده‌سازی کاراتر سیاست‌های پولی بهتر و کارآمدتر کمک کنند.
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی نه‌تنها نمادی از اعتبار دولت هستند، بلکه می‌توانند به‌عنوان وسیله‌ای برای افزایش کارایی و شفافیت در سیستم مالی کشورها عمل کنند. این ارزها می‌توانند انگیزه بیشتری برای استفاده از پول دیجیتال را برای جوانان و نسل‌های آینده ایجاد کنند
مزایای اجرای فناوری سی‌بی‌دی‌سی برای کشورها
از جمله مهم‌ترین و موثرترین مزایایی که پیاده‌سازی فناوری سی‌بی‌دی‌سی برای کشورها به همراه دارد به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
کنترل مالیاتی
ارز دیجیتال بانک مرکزی با ارایه ویژگی‌هایی همچون مالیات بلادرنگ، حسابرسی خودکار و ادغام خودکار با ثبت عمومی و خصوصی، به دولت امکان می‌دهد تا فرآیند جمع‌آوری مالیات را سریع‌تر، ساده‌تر و با اطمینان بیشتر انجام دهد. ویژگی‌های حسابرسی و ادغام خودکار با ثبت عمومی، مختصر و دقیق بودن عملیات مالیاتی را تضمین کرده و دولت را در مدیریت بهتر منابع مالی و پایبندی به قوانین مالیاتی، یاری می‌رساند. این اقدامات، نه‌تنها به تسهیل برنامه‌ریزی مالی دولت کمک می‌کند، بلکه اعتماد عموم را به سیستم مالیاتی تقویت کرده و از نظرات منفی مرتبط‌با تخلفات مالیاتی کاسته و شفافیت را افزایش می‌دهد.
پرداخت‌های فرامرزی بهبودیافته
ارز دیجیتال بانک مرکزی با ارایه تغییرات مهم در فرآیند پرداخت‌های بین‌المللی، در سیستم حاکم بر این پرداخت‌ها بهبود چشمگیری ایجاد می‌کند. این ارزهای دیجیتال با کاهش وابستگی به واسطه‌ها، هزینه تراکنش را به حداقل می‌رسانند و سرعت آن‌ها را افزایش می‌دهند. اصلاحات معرفی‌شده توسط ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به مواجهه با چهار مشکل اصلی پرداخت‌های فرامرزی که شامل هزینه بالا، سرعت کم، دسترسی محدود و نیاز به شفافیت بیشتر بود، پاسخ داده و تجربه پرداختی بهینه‌تر و موثرتر را برای افراد و سازمان‌ها فراهم می‌آورد.
مبارزه با فساد
ارز دیجیتال بانک مرکزی با ایجاد شفافیت در تراکنش‌های ارز الکترونیکی و افزایش نظارت، نقش موثری در مبارزه با فساد ایفا می‌کند. این فناوری، با ضرورت ثبت امن تراکنش‌ها و اطلاعات مرتبط، فرصتی را برای کاهش فساد و افزایش اعتبار دولت‌ها نسبت‌به سازمان‌های بین‌المللی ایجاد می‌کند.
جذابیت سرمایه‌گذاری
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی با ایجاد شفافیت اقتصادی، ریسک‌های سرمایه‌گذاران خارجی را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. این ارز دیجیتال، که توسط دولت صادر و با پشتوانه پول ملی فیات ایجاد می‌شود، به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری قابل اعتماد شناخته می‌شود. این ویژگی‌جذابیت سرمایه‌گذاری در این فرم از ارز دیجیتال را افزایش می‌دهد.
کشورهای موافق سی‌بی‌دی‌سی تا سال ۲۰۱۸
طبق گزارش موجود، تا سال ۲۰۱۸ و در ابتدای روی کار آمدن مفهوم ارزهای دیجیتال بانک مرکزی، کشورهایی که موافقت خود را با راه‌اندازی سی‌بی‌دی‌سی اعلام کردند به شرح زیر است:
سنگال
سنگال، یکی از اولین تولید‌کنندگان ارز دیجیتال بانک مرکزی است که در دسامبر ۲۰۱۶ ارز رمزپایه eCFA مبتنی‌بر بلاک‌چین را معرفی کرد. این ارز به مفهوم سی‌بی‌دی‌سی متکی و تنها توسط موسسه‌های مالی مجاز قابل صدور است، هرچند به‌صورت جداگانه نیز گسترش یافته است.
eCFA یک ابزار دیجیتالی با امنیت بالا است که می‌تواند در تمام گوشی‌های هوشمند و کیف‌پول‌های الکترونیکی نگهداری شود. eCFA می‌تواند قابلیت نقدشوندگی جهانی، همکاری وشفافیت‌سازی را برای کل اکوسیستم دیجیتال در اتحادیه اقتصادی و پولی آفریقای غربی (WAEMU) فراهم کند
تونس
در سال ۲۰۱۵، تونس اولین کشور جهان بود که ارز دیجیتال بانک مرکزی مبتنی‌بر بلاک‌چین با نام ای‌دینار (eDinar) را معرفی کرد. ای‌دینار توسط شرکت نرم‌افزاری «مونتاس» (Monetas)، در سوییس توسعه یافت و با همکاری دولت تونس به بازار عرضه شد. صدور و توزیع این ارز توسط یک سازمان دولتی به نام «لاپوسته‌تونسین» «La Poste Tunisian» انجام می‌شود.
در سال ۲۰۱۵، تونس اولین کشور جهان بود که ارز دیجیتال بانک مرکزی مبتنی‌بر بلاک‌چین با نام ای‌دینار، همچنین شناخته‌شده به‌عنوان دیجی‌کش (Digicash) و بیت‌دینار (BitDinar)، را معرفی کرد. ای‌دینار توسط شرکت نرم‌افزاری مونتاس در سوییس توسعه یافت و با همکاری دولت تونس به بازار عرضه شد. صدور و توزیع این ارز توسط یک سازمان دولتی به نام لاپوسته‌تونسین یا LPT انجام می‌شود.
«جوان گاور» (Johann Gevers)
مدیرعامل مونتاس
جزایر مارشال
جزایر مارشال با جمعیت حدود ۵۳ هزار نفر ارتباط تجاری آزادی با ایالات متحده دارد. این کشور از دلار آمریکا به‌عنوان ارز رسمی استفاده می‌کرد؛ اما از مارس ۲۰۱۸، دولت مارشال طرح ایجاد ارز دیجیتال بانک مرکزی به نام «ساورجین» (Sovereign) را مطرح کرد و این ارز با نماد اختصاری SOV در اواخر فوریه معرفی شد. قوانین مرتبط‌با این ارز نیز توسط دولت به‌سرعت تصویب شد. «دیوید پاول» (David Paul)، مشاور رییس‌جمهور جزایر مارشال، در این خصوص گفت: «به عنوان یک کشور، ما حق صدور هرگونه ارز شامل دیجیتال و فیات را خواهیم داشت.»
ونزوئلا
دولت ونزوئلا در فوریه ۲۰۱۸ طرح «پترو» (Petro) یا «پتروموندا» (Petromoneda) را با هدف مقابله با تحریم‌های آمریکا راه‌اندازی کرد. این سی‌بی‌دی‌سی با پشتیبانی از ذخایر نفت، طلا و مواد معدنی ونزوئلا ایجاد شد. در دسامبر ۲۰۱۷، «نیکلاس مادورو» (Nicolás Maduro)، رییس‌جمهور ونزوئلا، اولین بار اعلام کرد که قصد دارد ارز رمزپایه‌ای را با پشتیبانی از این ذخایر منتشر کند و در ژانویه ۲۰۲۴ اعلام کرد که ۱۰۰ میلیون پترو به معادل بشکه‌های نفت به‌زودی عرضه خواهد شد.
با وجود این، گفتنی است که دولت ونزوئلا طرح ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را به‌تازگی و بعد از شش سال از راه‌اندازی آن متوقف کرده است. دلیل اصلی آن هم عدم پذیرش گسترده سی‌بی‌دی‌سی این کشور بود که به‌رغم تلاش‌های دولت ونزوئلا، پتروموندا هیچ‌گاه مورد استقبال عموم مردم این کشور برای استفاده قرار نگرفت.
کشورهای مخالف سی‌بی‌دی‌سی
کشورهایی که در لیست مخالفان سی‌بی‌دی‌سی قرار دارند، عبارتند از:
اکوادور
اکوادور در زمینه پذیرش ارز دیجیتال بانک مرکزی پیشرو بود. در سال ۲۰۱۴، پول الکترونیکی خود را با نام دینرو الکترونیکو (dinero electrónico) یا دی‌ای (DE) معرفی کرد و از فوریه ۲۰۱۵، دی‌ای به‌عنوان یک ابزار کاربردی برای انتقال پول از طریق برنامه تلفن همراه شناخته می‌شد. حکومت اکوادور سی‌بی‌دی‌سی را برای حمایت از سیستم پولی مبتنی‌بر دلار آمریکا اعلام کرد. اما پروژه سی‌بی‌دی‌سی اکوادور به شکست ختم شده و در ۲۶ مارس ۲۰۱۸ گزارش شد که سیستم دینرو الکترونیکو در ۳۱ مارس به‌طور کلی غیرفعال خواهد شد و تمام حساب‌ها بسته می‌شوند.
استونی
استونی نیز به راه‌اندازی ارز رمزپایه ملی «استکوین» (Estcoin) فکر می‌کرد، اما به‌دلیل مواجهه با قوانین اتحادیه اروپا، پروژه را لغو کرد. ایده این ارز توسط رییس برنامه شهروند الکترونیک استونی مطرح شده بود. اما به‌دنبال آن «ماریو دراگی» (Mario Draghi)، رییس بانک مرکزی یورو، اعلام کرد که انتشار چنین ارزی در قانون منطقه یورو مجاز نخواهد بود.
او در این رابطه خاطرنشان کرد: «هیچ کشور عضو منطقه یورو نمی‌تواند ارز خود را معرفی کند؛ واحد پول این منطقه یورو است.»
سوییس
«توماس جردن» (Thomas Jordan) رییس هیئت‌مدیره بانک ملی کشور سوییس، فعال‌ترین کشور اروپا در زمینه بلاک‌چین و ارزهای رمزپایه، در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۸، اظهار کرد ارزهای رمزپایه و تکنولوژی بلاک‌چین به‌اندازه کافی نوآورانه نیستند تا از حمایت دولتی برخوردار شوند. این مخالفت‌ها در حالی مطرح شد که پیش از این و در فوریه همان سال، ایده توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی توسط «رومئو لانچر» (Romeo Launcher)، رییس بورس اوراق بهادار سوییس، مطرح شده بود. وی اظهار کرد: «فرانک الکترونیک (e-franc) تحت کنترل بانک مرکزی سوییس می‌تواند باعث ایجاد همکاری‌های بین‌المللی در سراسر جهان شود؛ بنابراین برای اقتصاد مفید خواهد بود.» یک ماه پس از آن و در ماه مه نیز شورای فدرال دولت سوییس گزارش مزایا و معایب معرفی یک ارز دیجیتال با حمایت دولتی را درخواست کرده بود.
هنگ‌کنگ
هنگ‌کنگ در مقایسه با چین موضع شفاف‌تری نسبت‌به ارز دیجیتال بانک مرکزی اتخاذ کرد. در ماه مه سال ۲۰۱۸، دولت هنگ‌کنگ اعلام کرد که به‌دلیل نقص در زیرساخت پرداخت، در آینده نزدیک ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را معرفی نخواهد کرد.
ژاپن
بانک مرکزی ژاپن در ماه آوریل ۲۰۱۸ ایده ایجاد ارز دیجیتال بانک مرکزی را رد کرد. «ماسایوشی امامیا» (Masayoshi Amamiya)، مدیر اجرایی بانک مرکزی ژاپن، معتقد بود که صدور چنین ارزی ممکن است تاثیرات منفی بر سیستم مالی این کشور داشته باشد.
صدور ارز دیجیتال بانک مرکزی جهت استفاده عمومی می‌تواند به افراد و شرکت‌ها اجازه دهد تا به‌طور مستقیم در بانک مرکزی حساب داشته باشند. این موضوع ممکن است تاثیر زیادی بر سیستم ارزی موجود و مداخله اقتصادی بانک‌های خصوصی در کشور داشته باشد.
ماسایوشی امامیا
مدیر اجرایی بانک مرکزی ژاپن
آلمان
در تاریخ ۵ جولای ۲۰۱۸، دولت آلمان ایده صدور سی‌بی‌دی‌سی توسط بانک مرکزی را رد کرد. این تصمیم به‌دلیل نگرانی وزارت اقتصاد از احتمال ایجاد خطرات بیش از حد در سیستم مالی اتخاذ شد.
وضعیت فعلی کشورهای دارای CBDC
مطلب قابل توجه درباره وضعیت فعلی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی در سراسر جهان این است که از سال ۲۰۱۸ تاکنون، تعداد کشورهایی که سی‌بی‌دی‌سی خود را راه‌اندازی کرده‌اند، تغییرات قابل توجهی داشته است. کشورهای متعددی چون چین، ایالات متحده، سوئد، بریتانیا، کانادا، هند، تایلند، استرالیا، برزیل، فرانسه، نیجریه، سوییس، باهاماس، اکراین، ژاپن، آلمان، اکوادور، غنا، کارائیب شرقی، و جزیره مارشال، به‌عنوان پیشگامان فضای سی‌بی‌دی‌سی به شمار می‌روند. این کشورها ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را به‌صورت آزمایشی یا محدود به کار گرفتند. این تحولات نشان‌دهنده اهمیت و نقش روزافزون ارزهای دیجیتال در سیاست‌های پولی جهانی است.
تصویر زیر نشان‌دهنده آخرین وضعیت ارزهای دیجیتال بانک مرکزی در تمام کشورهای جهان است.
طبق این تصویر ، چند واقعیت درباره ارزهای دیجیتال بانک مرکزی در کل جهان وجود دارد:
- ۱۳۰ کشور که نماینده ۹۸ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان هستند، ارز دیجیتال بانک مرکزی را بررسی می‌کنند. در ماه می ۲۰۲۰، تنها ۳۵ کشور این امکان را در نظر داشتند. در حال حاضر ۶۴ کشور به رکورد جدیدی رسیدند و در مراحل پیشرفتهای از بررسی (توسعه، آزمایش یا راه‌اندازی) قرار دارند.
- ۱۹ کشور از گروه G20 در حال حاضر در مراحل پیشرفته توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی هستند. از این تعداد، ۹ کشور در مرحله آزمایشی قرار دارند. تقریبن هر کشور عضو گروه G20 در طول شش ماه گذشته پیشرفت قابل توجهی در این زمینه داشته و منابع جدیدی را در این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
- ۱۱ کشور به‌طور کامل یک ارز دیجیتال بانک مرکزی راه‌اندازی کرده‌اند. آزمایش ارز دیجیتال چین، که در حال حاضر به ۲۶۰ میلیون نفر دسترسی دارد، در بیش از ۲۰۰ حالت آزمایشی، شامل حمل‌ونقل عمومی و تجارت الکترونیک در دستور کار قرار دارد.
- بانک مرکزی اروپا در مسیر شروع آزمایشی برای یورو دیجیتال است. بیش از ۲۰ کشور دیگر نیز در سال ۲۰۲۳ قدم‌هایی را به‌سمت آزمایش ارز دیجیتال بانک مرکزی خود برمی‌دارند. استرالیا، تایلند و روسیه قصد ادامه طرح آزمایشی خود را دارند. هند و برزیل نیز قرار است در سال ۲۰۲۴ ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را راه‌اندازی کنند.
- در ایالات متحده، پیشرفت در زمینه ارز دیجیتال بانک مرکزی خرده‌فروشانه به تعویق افتاده است. با این حال، بانک انگلیس، ژاپن و بانک‌های دیگر از گروه G7 در حال توسعه نمونه‌های ارز دیجیتال بانک مرکزی خود هستند و در مورد مسایل حریم شخصی و استقرار مالی با بخش‌های عمومی و خصوصی مشورت می‌کنند.
- با این حال، ایالات متحده در زمینه ارز دیجیتال بانک مرکزی عمده‌فروشانه (بانک به بانک) در حال پیشرفت است. از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین و پاسخ تحریم‌های گروه G7، پیشرفتهای مربوط‌به ارز دیجیتال بانک مرکزی عمده دو برابر شده است. در حال حاضر، ۱۲ پروژه سی‌بی‌دی‌سی عمده مرزی وجود دارد.
بیش از ۷۰ درصد بانک‌های مرکزی جهان، روی سی‌بی‌دی‌سی تحقیق می‌کنند
طبق گزارشی که توسط بانک تسویه بین‌المللی (BIS) منتشر شده، بیشتر بانک‌های مرکزی در حال بررسی سی‌بی‌دی‌سی بوده و بیش از نیمی از آن‌ها در حال انجام آزمایش‌های عملی یا کار روی یک نمونه‌پایه هستند. در گزارش بانک تسویه بین‌المللی خلاصه‌ای از یافته‌های آخرین نظرسنجی بانک‌های مرکزی در مورد دیدگاه‌ها و برنامه‌هایشان در خصوص سی‌بی‌دی‌سی ارایه شده است. پاسخ ۸۶ بانک مرکزی نشان می‌دهد که فعالیت این بانک‌ها در رابطه با ارز دیجیتال بانک مرکزی به ۹۳ درصد افزایش یافته و کار روی ارز دیجیتال بانک مرکزی خرده‌فروشانه پیشرفت بیشتری نسبت‌به ارز دیجیتال بانک مرکزی عمده‌فروشانه دارد.
همچنین، این گزارش نشان می‌دهد بیشتر بانک‌های مرکزی، ارزش آتی را در داشتن همزمان ارز دیجیتال بانک مرکزی خرده‌فروشانه و یک سیستم پرداخت سریع می‌بینند و تا سال ۲۰۳۰ ممکن است ۱۵ ارز دیجیتال بانک مرکزی خرده‌فروشانه و ۹ ارز دیجیتال بانک مرکزی عمده‌فروشانه در گردش عمومی باشد. این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد که تاکنون، استیبل‌کوین‌ها و دیگر دارایی‌های رمز‌ارزی به‌ندرت برای پرداخت‌های خارج از اکوسیستم رمزنگاری استفاده شده‌اند.
لیست کشورهایی که تاکنون سی‌بی‌دی‌سی راه‌اندازی کرده‌اند یا در مرحله آزمایشی قرار دارند:
- باهاما (بانک مرکزی باهاما): دلار سند (Sand Dollar)، راه‌اندازی‌شده در اکتبر ۲۰۲۰
- کامبوج (بانک ملی کامبوج): باکونگ (Bakong)، خرده‌فروشی، راه‌اندازی‌شده در اکتبر ۲۰۲۰
- آنتیگوا و باربودا (بانک مرکزی شرق کارائیب): دی‌کش (DCash)، راه‌اندازی‌شده در مارس ۲۰۲۱
- گرنادا (بانک مرکزی شرق کارائیب): دی‌کش (DCash)، راه‌اندازی‌شده در مارس ۲۰۲۱
- سنت کیتس و نویس (بانک مرکزی شرق کارائیب): دی‌کش (DCash)، راه‌اندازی‌شده در مارس ۲۰۲۱
- سنت لوسیا (بانک مرکزی شرق کارائیب): دی‌کش (DCash)، راه‌اندازی‌شده در مارس ۲۰۲۱
- سنت وینسنت و گرنادین‌ها (بانک مرکزی شرق کارائیب): دی‌کش (DCash)، راه‌اندازی‌شده در مارس ۲۰۲۱
- نیجریه (بانک مرکزی نیجریه): ای‌نایرا (e-Naira)، راه‌اندازی‌شده در اکتبر ۲۰۲۱
- دومینیکا (بانک مرکزی شرق کارائیب): دی‌کش (DCash)، راه‌اندازی‌شده در دسامبر ۲۰۲۱
- مونت‌سرات (بانک مرکزی شرق کارائیب): دی‌کش (DCash)، راه‌اندازی‌شده در دسامبر ۲۰۲۱
- آنگویلا (بانک مرکزی شرق کارائیب): دی‌کش (DCash)، راه‌اندازی‌شده در ژوئن ۲۰۲۲
- جامایکا (بانک جامایکا): جم دکس (Jam-Dex)، راه‌اندازی‌شده در ژوئیه ۲۰۲۲
- غنا (بانک غنا): سدی دیجیتال (e-Cedi)
- سوئد (بانک مرکزی سوئد): کرونا دیجیتال (e-Krona)
- ایران (بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران): ریال دیجیتال
- قزاقستان (بانک ملی قزاقستان): تنگه دیجیتال (Digital Tenge)
- روسیه (بانک فدرال روسیه): روبل دیجیتال (Digital Ruble)
- کره جنوبی (بانک کره)
- عربستان سعودی (بانک مرکزی سعودی)
- امارات متحده عربی (بانک مرکزی امارات متحده)
- سنگاپور (سازمان پولی سنگاپور)
- آفریقای جنوبی (بانک ملی ذخیره آفریقای جنوبی)
- هند (بانک ملی هند): روپیه دیجیتال (Digital Rupee)
- چین (بانک مرکزی چین): یوان دیجیتال (e-CNY)
- ژاپن (بانک ژاپن): ین دیجیتال (Digital Yen)
- هنگ‌کنگ (سازمان پولی هنگ‌کنگ): دلار هنگ‌کنگ دیجیتال (e-HKD)
- تایلند (بانک تایلند)
- استرالیا (بانک ملی استرالیا)
- فرانسه (بانک فرانسه)
- برزیل (بانک مرکزی برزیل): رئال دیجیتال
- اروگوئه (بانک مرکزی اروگوئه): پزو دیجیتال (e-Cedi)
- فیلیپین (بانکو سنترال‌نگ فیلیپین)
- ترکیه (بانک مرکزی جمهوری ترکیه)
- نروژ (بانک نروژ)
- ونزوئلا (بانک مرکزی ونزوئلا): بولیوار دیجیتال (Digital Bolivar)
- بحرین (بانک مرکزی بحرین)
- بوتان (سازمان پولی سلطنتی بوتان)
آینده ارزهای دیجیتال بانک مرکزی
مزایای ارزهای دیجیتال بانک مرکزی بسیار گسترده است: معاملات با هزینه کمتر، تسویه سریع‌تر و بهبودهای دیگر در روش پرداخت میلیاردها نفر. در حالی‌که راه‌اندازی و پیاده‌سازی بیشتر ارزهای دیجیتال بانک مرکزی ممکن است چندین سال طول بکشد، تحقیقات به‌سرعت در حال پیشرفت است. کشورهای بسیاری سی‌بی‌دی‌سی خود را معرفی کرده‌اند یا در مراحل پیشرفته اجرای آن‌ها هستند. عوامل تاثیرگذاری در این زمینه وجود دارد و تحقیقات و چهارچوب‌های حمایتی آینده را تحت تاثیر قرار خواهد داد، در حالی‌که بانک‌های مرکزی در سراسر جهان به آزمایش با پیشرفتهای فناوری به سرعت ادامه می‌دهند.
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را بیشتر با مفهوم ارز دیجیتال بانک مرکزی آشنا کنیم و اطلاعات و اخبار جدید نسبت‌به وضعیت فعلی سی‌بی‌دی‌سی‌ها را در سراسر جهان را ارایه دهیم.
منابع:
https://www.atlanticcouncil.org/cbdctracker/?roistat_visit=2085391
https://www.bis.org/publ/bppdf/bispap136.pdf
https://www.chainalysis.com/blog/central-bank-digital-currencies-cbdc/#CBDC-projects
