مصاحبه با مدیران «ملت سفالی»
از هزاران سال پیش، انسان سعی داشته تا به‌نوعی حس خلاقیت خود را اقناع کند و در این راه از ابزارهای گوناگونی استفاده کرده که یکی از این‌ها، خلق آثار با گل رس و سفال‌گری بوده است. تاریخ استفاده از گل رس به بیش از ۱۴ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد و سفال‌گری جزو هنرهایی است که حتی اکنون نیز طرفداران بسیار زیادی دارد. اما آیا این هنر کهن، به همان شکلی که هزاران سال پیش بوده، باقی مانده است؟ شاید پاسخ بسیاری از افراد به این سوال بله باشد، اما حالا می‌خواهیم به سفال‌گری از زاویه بلاک‌چین و متاورس نگاه کنیم.
عناوین این مقاله:
افرادی هستند که گل رس و سفال را با بستر بلاک‌چین به یکدیگر آمیختند و پروژه «ملت سفالی» یا کلی‌نیشن (Claynation) را ایجاد کردند. این مجموعه در سال ۲۰۲۱ با معرفی مجموعه‌ای از آثار دیجیتالی دست‌ساز به‌شکل توکن‌های غیرمثلی (NFT) و مولد به دنیای بلاک‌چین وارد شد.
ملت سفالی یک گروه فناوری، هنری و فرهنگی‌محور است که به‌طور فعال در حال شکل دادن و استفاده از پتانسیل‌های نسل سوم وب (Web3) برای مهار خلاقیت و ارتباط بین انسانی است. درباره آینده این بخش از بلاک‌چین و پروژه ملت سفالی، برای اولین بار در ایران و به‌عنوان یک رسانه فارسی‌زبان، با «لنا اونتو» (Lenna Onto) هم‌بنیان‌گذار و «ایسی رابسون» (Issy Robson) مدیر ارشد عملیاتی پروژه ملت سفالی گفتوگو کردیم که مشروح این گفتوگو را در ادامه می‌خوانید:
متاورس به یکی از داغ‌ترین حوزه‌های بلاک‌چین تبدیل شده است، اما آیا متاورس الان هم وجود دارد؟ یا نیازمند زمان بیشتری است؟ در این خصوص نظر لنا را به‌عنوان یکی از پیش‌گامان این حوزه پرسیدیم. او گفت: «متاورس یک فضای اشتراکی و جمعی مجازی است. با روحیه سفالی، ما آن را به‌عنوان یک جهان دیجیتال بی‌حدوحصر می‌بینیم که در آن خلاقیت و نوآوری می‌تواند رشد کند. بله، پایه‌های متاورس در حال حاضر وجود دارد، اما هنوز در مراحل اولیه خود است.»
بلاک‌چین و متاورس با سرعت بسیار زیادی در حال پیشرفت است، تا حدی‌که برای بسیاری از کارشناسان غیرقابل باور بوده. لنا درباره اینکه این پیشرفت طی پنج تا ۱۰ سال آینده چقدر خواهد بود؟ گفت: «مکانی را تصور کنید که در آن واقعیت‌های دیجیتال و فیزیکی به‌طور یکپارچه ادغام می‌شوند، جایی که خلاقیت، همکاری و جوامع گوناگون مثل ملت سفالی، تقویت می‌شود. در پنج تا ۱۰ سال، ما فکر می‌کنیم متاورس فراگیرتر، قابل دسترس‌تر و یکپارچه‌تر در زندگی روزمره ما خواهد شد.» او با اشاره به موارد استفاده از متاورس توضیح داد: «متاورس، امکانات بی‌حدوحصری را ارایه می‌دهد. املاک و مستغلات مجازی، گالری‌های هنری دیجیتال، شکل دادن مجدد به تجارت الکترونیک، کنسرت‌های تعاملی و این لیست ادامه دارد. همچنین خیلی از این موارد روی فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و بلاک‌چین عمل می‌کند. ما در ملت سفالی می‌خواهیم از پتانسیل‌های فناوری بلاک‌چین برای ایجاد تجربه‌های منحصربه‌فرد، سرگرم‌کننده، اجتماعی و ارزش‌محور برای جامعه استفاده کنیم.»
«با متاورس، ما در حال گذار از مشاهده دنیای دوبعدی با نگاه به اینترنت به زندگی در داخل اینترنت در یک دنیای سه‌بعدی هستیم.»
«دیو واترز» (Dave Waters)
پروفسور دانشگاه هاروارد
با توجه‌به تغییرات متاورس و بلاک‌چین، بسیاری از صنایع باوجود تمایل نداشتن، مجبور به تغییر هستند. لنا درباره این موضوع توضیح داد: «از سرگرمی گرفته تا آموزش، املاک و مستغلات تا خرده‌فروشی، ما مطمین هستیم که متاورس صنعت را متحول خواهد کرد. به‌عنوان مثال، در مد، خطوط لباس مجازی که به‌شکل محدود عرضه می‌شود شکل گرفته است. همچنین طراحان با طرح‌ها و نسخه‌های خاص از آثار خود، می‌توانند مانند نسخه‌های فیزیکی (مثل یک کالا از یک برند خاص) مورد علاقه باشند.»
تکامل نسل اول به دوم و بعد نسل سوم وب، شبکه‌های اجتماعی را بسیار تغییر داد. این روزها برخی معتقدند که نسل بعدی شبکه‌های اجتماعی همان متاورس است. سفالی‌ها درباره این موضوع بیان کردند: «ما احساس می‌کنیم متاورس تکامل رسانه‌های اجتماعی است که تعاملات عمیق‌تر و همه‌جانبه‌تر را ارایه می‌دهد. یکی از چیزهایی که ما واقعن درباره آن احساس می‌کنیم، قدرت Web3 برای تقویت ارتباطات واقعی و معنادار است.»
هر سیستمی دارای مولفه‌های خاصی است و متاورس نیز از این قاعده جدا نیست. لنا به‌عنوان یک مدیر متاورسی درباره اجزای متاورس بیان کرد: «واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، گرافیک سه‌بعدی و بلاک‌چین اجزای اصلی متاورس را تشکیل می‌دهند.» از طرفی همه ما در روز چند ساعتی را به وب‌گردی می‌پردازیم. اینکه آیا ممکن است سبک وب‌گردی ما به‌خاطر متاورس تغییر کند؟ سوالی بود که سفالی‌ها این‌طور پاسخ دادند: «ما شاهد زمانی هستیم که وب‌گردی از یک فعالیت غیرفعال به یک تجربه درگیر، فعال و فراگیر تبدیل می‌شود. تصور کنید که وب‌سایت‌ها را به‌عنوان فضاهای مجازی سه‌بعدی کاوش می‌کنید.»
بلاک‌چین بین حوزه‌های گوناگون، بیشترین تغییر را به حوزه مالی و اقتصادی تحمیل کرده است. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که متاورس اقتصاد بین‌المللی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. ایسی درباره اینکه کسبوکارها چگونه باید خود را برای این تغییر آماده کنند، بیان کرد: «ما مطمین هستیم که با بلوغ و توسعه متاورس، فرصت‌های اقتصادی جدیدی ایجاد خواهد شد. کسب‌وکارهایی که از تحول دیجیتال استقبال می‌کنند و از قبل برای فناوری‌های متاورسی آماده می‌شوند، جلوتر از دیگران خواهند بود.»
«بلاک‌چین را نمی‌توان فقط یک انقلاب توصیف کرد؛ این پدیده شبیه سونامی است که به‌آرامی در حال پیشرفت است و به‌تدریج همه چیز را در مسیر خود با نیروی پیشروی در بر می‌گیرد.»
«ویلیام موگایر» (William Mougayar)
نویسنده کتاب کسب‌وکار بلاک‌چین (The Business Blockchain)
بسیاری از برندها و کسبوکارها به پیشواز متاورس رفته‌اند، بسیاری نیز به آن اعتقادی ندارند. اما این فناوری چه فرصت‌هایی را برای کسبوکارها ایجاد کرده که بسیاری با این عجله در آن حاضر شده‌اند؟ لنا و ایسی درباره این موضوع گفتند: «تعامل بی‌سابقه، راه‌اندازی محصولات مجازی، و تجربه‌های همه‌جانبه برند. ما بر این تمرکز کرده‌ایم که ملت سفالی چگونه می‌تواند برندها را در این قلمرو جدید تقویت کند.» آن‌ها همچنین در پاسخ به اینکه در حال حاضر چه برندهایی در ملت سفالی حضور دارند؟، اعلام کردند: «ما مفتخریم که با برخی از برندها، افراد و سازمان‌های باورنکردنی در جهان شریک شدیم؛ که همگی سرگرمی‌ها، چالش‌ها و فرصت‌های خود را برای رشد ما به ارمغان آورده‌اند؛ که نوازندگانی مانند گروه آمریکایی گود شارلوت (Good Charlotte) و اسنوپ‌داگ (Snoop Dogg) و همچنین بزرگان نسل سوم وب مانند Champ Medici ،Ledger و The Sandbox را شامل می‌شوند.»
آن‌ها همچنین به سرمایه‌دارانی که از سرمایه‌گذاری در متاورس ترس دارند، پیشنهاد دادند: «تجربه کاربری را در اولویت قرار دهید، ارزش‌ها و محرک‌های خود را درک کنید و به آن‌چه دنبال‌کنندگان شما می‌خواهند «گوش دهید» و از چالش پیش‌گامی در این صنعتِ به‌نسبت کودکانه، لذت ببرید.»
بازاریابی در نسل دوم و نسل سوم وب متفاوت است و چشم‌اندازهای جدیدی را برای بازاریاب‌ها و مارکترها ایجاد کرده؛ لنا درباره این موضوع گفت: «نسل سوم وب، بر تمرکززدایی، شفافیت و ابتکارات جامعه‌محور تاکید دارد. درک این موضوع از دیدگاه بازاریابی مهم است.»
در ادامه لنا به تعریف ملت سفالی پرداخت و گفت: «ملت سفالی یک جامعه دیجیتال پرجنب‌و‌جوش است که در خلاقیت، همکاری، نوآوری و سرگرمی ریشه دارد.» او درباره بخش‌های مختلفی که دنیای ملت سفالی از آن‌ها تشکیل شده، توضیح داد: «نقشه ملت سفالی شامل سه منطقه اولیه است: Sonic Village ،Underworld و Baked Nation. شما می‌توانید هر منطقه را به‌عنوان یک بخش از «جامعه» در ملت سفالی ببینید. هر منطقه موضوع متمایز خود را بر اساس فضاهای مشترک خواهد داشت.»
در عین حال در حال حاضر بیشتر پروژه‌های متاورسی روی بستر اتریوم (Ethereum)، بایننس (Binance) یا پالیگان (Polygon) بنا شده‌اند، اما ملت سفالی از بستر کاردانو (Cardano) استفاده کرده است. ایسی درباره این انتخاب توضیح داد: «کاردانو یک پلتفرم پایدار، ایمن و غیرمتمرکز ارایه می‌دهد. لنا از همان روزهای اولیه با اکوسیستم کاردانو درگیر بوده و قبلن برای شرکت بلاک‌چینی IOHK کار می‌کرد. کاردانو همیشه با ارزش‌های ملت سفالی مبنی‌بر شفافیت، تاثیر اجتماعی مثبت و توانمندسازی جامعه هم‌راستا بوده است.»
سرمایه‌گذاران و دنبال‌کنندگان، از اصلی‌ترین مقوله‌هایی هستند که ارزش یک پروژه متاورسی را تعیین می‌کنند. لنا درباره اینکه چه کسانی در پروژه ملت سفالی حضور دارند، توضیح داد: «سلبریتی‌هایی مانند اسنوپ‌داگ و گود شارلوت دسترسی ما را تقویت کرده و به ما کمک می‌کنند در فضای هنری مرزها را کنار بگذاریم. مشارکت آن‌ها اکوسیستم ملت سفالی را غنی کرده و کاتالیزور بسیاری از فرصت‌های بعدی بوده است.»
لنا همچنین درباره شرکا و همکاران این پروژه بیان کرد: «ملت سفالی با همکاری برندهای همفکر، پیشرفت می‌کند. کار با این هنرمندان، کسبوکارها و نوآوران بااستعداد در ایجاد مسیر ملت سفالی شگفت‌انگیز است.»
مدل‌های درآمدی زیادی در اقتصاد متاورس به وجود آمده که افراد زیادی را به این حوزه سوق داده است. ایسی درباره مدل درآمدی ملت سفالی گفت: «ما می‌خواهیم فضاهای دیجیتالی پویا ایجاد کنیم که در آن مشاغل و افراد بتوانند از ابزارهای Web3 استفاده کنند و احساس قدرت کنند.» در عین حال پروژه بدون کاربر مثل بازار بدون خریدار و فروشنده است. از این‌رو یکی از مهم‌ترین نکاتی که پروژه‌های متاورسی باید رعایت کنند، ایجاد مشوق برای حضور کاربران است. لنا در پاسخ به اینکه ملت سفالی چگونه حضور کاربران خود را تشویق می‌کند؟ گفت: «حضور داشته باشید یا محو شوید. شرایط بازار در سال گذشته برای صنعت چالش‌برانگیز بوده است، اما از طریق تمرکز بر محتوای سرگرم‌کننده، رویدادهای اجتماعی‌محور زندگی واقعی و کار سخت به‌عنوان یک تیم برای تقویت حس تعلق واقعی، می‌توانیم بگوییم که بهترین جامعه کاربران را داریم.»
«متاورس عامل بزرگی در جایگزینی روابط انسانی خواهد بود؛ عاملی که می‌تواند تعامل انسانی را تهدید کرده و همچنین به اینکه مردم، دنیای واقعیت افزوده را به دنیای واقعی ترجیح دهند، کمک کند.»
«اریک اشمیت» (Eric Schmidt)
مدیرعامل سابق گوگل
در ادامه ایسی درباره تیم ملت سفالی توضیح داد: «تیم ملت سفالی یک گروه متنوع از افراد با دید باز، خلاقان و متفکران است. ما هدف مشترکی برای شکل دادن به آینده هنر و فرهنگ در متاورژن با روحیه سفالی داریم.» او همچنین با بیان اینکه اعضای این تیم در نقاط مختلفی مستقر شده‌اند، گفت: «ملت سفالی از مرزها عبور می‌کند و جامعه جهانی ما را در آغوش می‌گیرد. ما یک تجربه دیجیتال جهانی را ترویج می‌کنیم.»
در عین حال یکی‌از موضوعات مهمی که در حوزه بلاک‌چین و به‌خصوص متاورس وجود دارد، بحث وضع قوانین و مقررات است. لنا به‌عنوان یک بنیان‌گذار درباره آمادگی بلاک‌چین و متاورس از نظر قوانین و مقررات توضیح داد: «مقررات در حال تغییر هستند و برای پروژه‌هایی مانند پروژه ما بسیار مهم است که با سیاست‌گذاران آگاه درگیر باشیم. البته ما می‌خواهیم متاورس ایمن و فراگیر را تضمین کنیم، اما ناشناخته‌های زیادی در این مرحله وجود دارد.» او در پاسخ به اینکه رویکرد کشورهای گوناگون به وضع قوانین باید چطور باشد؟ گفت: «کشورهای مختلف می‌توانند عناصر مختلفی مانند ایمنی کاربر، حریم خصوصی داده‌ها یا رشد اقتصادی را در اولویت قرار دهند. به‌عنوان مثال در ملت سفالی، امیدواریم شاهد مقررات حمایتی باشیم که ضمن تضمین رفاه جامعه، نوآوری در صنعت را تقویت کند.»
