با همکاری مزدکس و کاریزما، رقم می‌خورد
اعطای مجوز سندباکس بازار سرمایه به مزدکس برای توکنیزه کردن (Tokenization) صندوق‌های کاریزما از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، گام مثبتی در جهت کاربردپذیری فناوری بلاک‌چین (Blockchain) به شمار می‌رود.
دبیرخانه شورای راهبری محیط‌های آزمون بازار سرمایه چندی پیش اعلام کرد که طرح توکن‌سازی صندوق‌های بورسی ارایه‌شده از سوی شرکت توسعه فناوری مالی مزدک (مزدکس) و گروه خدمات مالی کاریزما، مورد تایید شورای عالی بورس قرار گرفت. اگرچه هنوز هویت پلتفرم‌های تبادل دارایی دیجیتال به‌تنهایی از سوی نهادهای مسوول، به رسمیت شناخته نشده؛ اما این‌که سازمان بورس و اوراق بهادار با اعطای مجوز سندباکس به مزدکس این فرصت را داده که با همکاری یک نهاد مالی، صندوق‌های کهربا، کارا و اهرم متعلق‌به کاریزما را توکنیزه (Tokenization) کند، میتواند یک گام رو به جلو برای پلتفرم‌های معاملاتی در حوزه بلاک‌چین و کریپتو (Crypto) باشد.
در این خصوص با «محمد قاسمی» مدیرعامل مزدکس به گفت‌وگو پرداختیم. قاسمی با اشاره‌به آشنایی با مفهوم بیت‌کوین و بلاک‌چین از سال ۱۳۹۵، گفت: «از سال ۲۰۱۷، متوجه شدم که موضوع بیت‌کوین تنها پول الکترونیکی (e-cash) نیست، بلکه قراردادهای هوشمند و تامین مالی در این حوزه مطرح است. از همان زمان روی این سوژه کار کردیم برای این‌که ببینیم در بازار مالی می‌توانیم چه استفاده‌ای از آن کنیم. حدود دو سال پیش، ترند بازار سرمایه (Capital market) در دنیا به‌سمت توکنیزه‌کردن دارایی‌های مالی و غیرمالی پیش رفت. به همین دلیل ما هم روی این موضوع کار کردیم و از همان زمان با بورس در جلسات متعددی حاضر شدیم. سازمان بورس و وزارت اقتصاد هم وقتی موضوع را درک کردند، همراه ما بودند برای این‌که به این سمت رو بیاوریم.» او با بیان این‌که با توکنیزه‌کردن دارایی‌ها اولین اتفاقی که می‌افتد، کاربردپذیر کردن بلاک‌چین است، گفت: «یکی از بزرگترین اشکالاتی که به بازار رمزدارایی ایران می‌گرفتند این بوده که ما اثر اقتصادی زیادی نمی‌گذاریم. بیشترین شعار از تاثیر رمزدارایی‌ها این است که تحریم در مواردی دور زده می‌شود که تا کنون عدد بزرگی در این بخش رقم نخورده است و حتی در مواردی خروج ارز را هم به رمزدارایی‌ها نسبت می‌دهند؛ اما یکی از بزرگترین کاربرد‌های بلاک‌چین توکنیزه کردن دارایی‌هاست، آن هم دارایی‌های پایه، نه سکیوریتی توکن (Security Tokens) یا یوتیلیتی توکن (Utility Tokens). این موضوع به صنعت رمزارز ایران کمک می‌کند که کاربرد خوبی برای اقتصاد ایران داشته باشد. همچنین یکی‌از مواردی که صنعت میتواند درگیر شود، این است که افراد می‌توانند با کریپتو این توکن‌ها را بخرند و بفروشند. البته بورس هنوز با این بخش موافقت نکرده و امیدواریم که در آینده با این موضوع موافقت کنند.»
مدیرعامل مزدکس با تاکید بر منفعت اقتصادی توکنیزه کردن دارایی‌ها برای اقتصاد، بیان کرد: «اولین و مهم‌ترین فاکتوری که توکنیزه کردن دارایی‌ها ایجاد می‌کند، جذب نقدینگی است. وقتی دارایی در پلتفرم‌های مختلف قابلیت معامله پیدا می‌کند و تسویه آن هم آنی و دسترسی به آن در دنیا آسان است و محدویت‌های فعلی انتقال داریی را ندارد، میتواند جذب نقدینگی در بازار را چهار تا پنج برابر بیشتر کند. پس از آن بحث ورود سرمایه‌گذار خارجی مطرح است که می‌توانند راحت‌تر فعالیت کنند، آن‌هم در مقایسه با بازار بورس که ساعت کاری و روزهای مشخصی دارد و ورودی آن باید به‌صورت ریال باشد که به‌دلیل تحریم‌ها کار را سخت می‌کند. در حالی که این پلتفرم‌ها بدون محدودیت زمانی می‌توانند کار کنند.» قاسمی خاطرنشان کرد: «تلاش ما این است که در آینده همه شرکت‌ها و پلتفرم‌های تبادل دارایی دیجیتال، بتوانند به‌عنوان یک نهاد مستقیم از نهادهای فعلی از جمله بورس پذیرفته شوند، نه تنها در صورت همکاری با یک نهاد مالی. اگر این اتفاق بیفتد خیلی بهتر از این است که پلتفرم‌های رمزدارایی، زیرمجموعه یک نهاد دیگر باشند. در آن صورت بازار خیلی میتواند گسترش پیدا کند. با وجود این، همین که بورس پذیرفته یک نهاد مالی بزرگ به نام کاریزما با مزدکس، همکاری در این پروژه را آغاز کنند، یعنی هویت بلاک‌چین را قبول کرده است. اما جایگاه این پلتفرم‌ها در آینده با روشن شدن خیلی از موارد، میتواند شفاف‌تر شود.»
همچنین کیارش امامیان -مدیرعامل کاریزما ایکس- با اشاره به فعالیت‌های گروه مالی کاریزما در حوزه کریپتو بیان کرد: «ما در کاریزما بیش از دو سال است که تحقیق و توسعه در حوزه کریپتو را آغاز کرده و با سرمایه‌گذاری، محصولات مختلفی را توسعه دادیم که آن‌ها را به‌مرور زمان و با دریافت مجوزها و همکاری رگولاتور منتشر می‌کنیم. در فرصتی که به‌تازگی در اختیار ما گذاشته شده، می‌توانیم در یک محیط سندباکس، بازاری را ایجاد کنیم که صندوق‌های (ETF) کاریزما به توکن تبدیل شده و این توکن‌ها در بازار معامله شوند. این اتفاق، فرصت خوبی هم برای کاریزما و هم برای مزدکس است. مزدکس روی سایت خودش و کاریزما روی پلتفرم کاریزما ایکس، بستر معاملاتی را ایجاد می‌کنند که به افراد اجازه می‌دهد ای‌تی‌اف‌ها را به شکل توکنیزه‌شده معامله کنند.»
او با اشاره به تایید ای‌تی‌اف‌های بیت‌کوین در آمریکا بیان کرد: «در آمریکا اجازه داده شد که بیت‌کوین، ای‌تی‌اف شود اما در ایران یک گام بلندتر برداشته و دارایی‌های بورسی می‌توانند به این فضا وارد شوند؛ درواقع باتوجه به ترندهایی که در جهان وجود دارد، گام جلوتری از آنچه در آمریکا مصوب شده، در ایران رقم خورده و روالی که ایران شروع کرده، مسیر سخت‌تری است و پیشگام شدن در این زمینه جرات بیشتری می‌خواست؛ در حالی‌که کاری که در آمریکا انجام شده کار بی‌خطرتری است. با وجود این، همین بازار هم گسترش پیدا می‌کند و ما اگر موفق شویم در مدت شش ماهه، حرکت خوبی از خود نشان دهیم، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که دارایی‌های مختلف دیگری به این بازار وارد شده و اجازه معاملاتی آن‌ها از طرف سازمان بورس صادر شود.»
آمریکایی‌ها دارایی کریپتویی را وارد بورس کردند و ما در بازار ایران، دارایی بورسی را وارد کریپتو کرده و یک بستر معاملاتی ایجاد کردیم که افراد می‌توانند در آن بستر معامله کنند.
مدیرعامل کاریزما ایکس درباره مزیت‌هایی که توکنیزه‌کردن دارایی‌های بازار سرمایه دارد، توضیح داد: «در این بازار، بسیاری‌از محدودیت‌های بازار اصلی حذف می‌شود. برای مثال در بازار اصلی، شما می‌توانید صندوقی مانند کهربا را از ساعت ۱۲ تا ۱۵ معامله کنید، ولی با کریپتو می‌توانید یک بازار ۲۴ ساعته را امتحان کنید؛ همچنین بورس پنجشنبه و جمعه تعطیل است، اما این بازار هفت روز هفته باز است. محدودیت های دیگری که برداشته شده، این‌که بورس اجازه داده صف خرید و فروش را حذف کنیم و برای تغییرات قیمتی هم محدودیتی متصور نشدیم. این یعنی یک صندوق میتواند مثبت سه یا مثبت ۳۰ باشد. موضوع بعدی نقدشوندگی آنی است که میتواند معضلات بسیاری از سبدگردان‌ها و بازیکنان مختلف را در بازار حل کند. شما می‌توانید در ساعاتی که پیش‌تر برایتان ممکن نبوده، به پلتفرم وارد شوید، دارایی خود را به‌شکل آنی نقد و از پلتفرم خارج کنید؛ همچنین استفاده از اهرم در پلتفرم با اعتبار بالایی وارد شده است.»
امامیان در پاسخ به این‌که آیا از این طرح از سوی فعالان بازار سرمایه یا حوزه کریپتو استقبال می‌شود، گفت: «در کاریزما تیم‌های مختلفی روی این موضوع کار می‌کنند و دغدغه‌های بخش‌های مختلف، از کسانی که در حوزه کریپتو کار می‌کنند، کسانی که در بازار بورس مبادله می‌کنند و دغدغه رگولاتور دیده شده است. البته این طرح اکنون در سندباکس است، اما میتواند گسترش زیادی پیدا کند و بخش‌های بیشتری به آن اضافه شده و دغدغه‌های جدیدی حل شود. در عین حال دغدغه ما این است که همه فعالیت‌هایمان را در راستای آنچه که رگولاتور گفته انجام دهیم. همچنین ما می‌توانیم گام‌به‌گام با رگولاتور جلو برویم و طبق تفاهماتی که داریم، دارایی‌های جدیدی اضافه کنیم که شاید حتی در بورس هم وجود ندارد.»
