جنجال جدید آقای خاص فناوری
این اولین بار نیست که «ایلان ماسک» (Elon Musk)، غول فناوری، تنها با یک توییت توجه رسانه‌های جهان را به خود جلب می‌کند و با برهم زدن بسیاری از معادلات، جنجالی جدی می‌آفریند. این‌بار اما آقای خاص دست روی موضوعی حساس‌تر گذاشته است: دعوایی علنی با «اتحادیه ضد افترا» (ADL).
عناوین این مقاله:
ایلان ماسک، کارآفرین و تاجر جنجال‌آفرینی است که به‌عنوان مدیرعامل شرکت خودروهای برقی «تسلا» (Tesla) و کمپانی فضایی «اسپیس‌ایکس» (SpaceX) به شهرت جهانی دست یافته و پیش‌تر نیز توسط رسانه‌ها نابغه دیوانه و بزرگ‌ترین ترول توییتری خطاب شده است؛ ثروتمندترین فرد جهان که اگر بگوییم یکی از تاثیرگذارترین اینفلوئنسرهای صنعت ارزهای دیجیتال است، اغراق نکرده‌ایم.
روز ۵ سپتامبر ۲۰۲۳، ایلان ماسک در توییتر که چندی است آن را خریده و نام آن‌را به پلتفرم X تغییر داده، اعلام کرد قصد دارد از اتحادیه ضد افترا به‌دلیل افترایی که به او وارد کرده است، شکایت کند.
او ابتدا در توییتی نوشت: «برای این‌که نام پلتفرم خود را از ضدیهود بودن پاک کنیم، به‌ظاهر چاره‌ای نداریم جز این‌که علیه اتحادیه ضد افترا، طرح دعوای افترا کنیم. وضعیت کنایه‌آمیزی است!»
ماسک با تاکید بر این که طرفدار جدی آزادی بیان و در عین حال مخالف یهودستیزی به هر شکلی است، اتحادیه ضد افترا را به‌دلیل از دست دادن درآمد تبلیغاتی X به شکایت تهدید کرد و در ادامه در توییتی دیگر نوشت: «اگر این روند ادامه پیدا کند، چاره‌ای جز طرح دعوای افترا علیه اتحادیه ضد افترا نخواهیم داشت. اگر آنها دعوای افترا را ببازند، ما اصرار خواهیم کرد که کلمه «ضد» را از نام خود کنار بگذارند، چراکه بدیهی است…»
او در پاسخ به کاربری که موضع او را زیر سوال برد نیز اظهار کرد که ADL در تلاش برای از بین بردن این پلتفرم با ایراد اتهام‌های بی‌اساس یهودستیزی به او بوده است. ماسک همچنین اتحادیه ضد افترا را سازمانی غیرقانونی و پر از نفرت خواند.
ادعای ایلان ماسک مبنی‌بر کاهش فروش تبلیغات در X
ماسک مدعی است انتقاد‌های ADL با کاهش قابل توجه ۶۰ درصدی در فروش تبلیغات، باعث «آسیب جبران‌ناپذیر» به شرکتش، X، شده است؛ چراکه تبلیغ‌کنندگان می‌گویند با فشارهای اتحادیه ضد افترا مجبوربه قطع همکاری تبلیغاتی با این پلتفرم شده‌اند. او با رد افترای یهودستیزی این اتحادیه یهودی علیه خود، شکایت قانونی را تنها راه باقی‌مانده برای دفاع از خود و حفظ خوش‌نامی شرکتش دانست. او می‌گوید در این پرونده اتحادیه ضد افترا برای نیمی از ارزش X که بهطور تقریبی معادل ۲۲ میلیارد دلار می‌شود، نقشه کشیده است.
او با اشاره به این موضوع که ADL سال‌هاست این فشار را روی توییتر داشته و اکنون پس از مالکیت وی آن را علنی کرده است، این برخوردها را تنها منحصربه توییتر ندانست و گفت به‌احتمال زیاد، این اتحادیه چنین کنترل و فشاری را روی تمام رسانه‌های اجتماعی و موتورهای جست‌وجوی غربی دارد.
ماسک همچنین تاکید کرد: اتحادیه ضد افترا قدرت بسیار کمتری در آسیا دارد و بنابراین درآمد تبلیغاتی پلتفرم X همچنان در آن‌جا قوی است اما نفوذ این سازمان در آمریکا و اروپا باعث شده با طرح اتهام‌های بی‌اساسشان، درآمد تبلیغاتی ما در این نقاط سقوط کند و از آن‌جایی‌که شرکت‌های تبلیغ‌کننده همیشه از بحث و جدال اجتناب می‌کنند، به این فشارها پاسخ مثبت داده‌اند.
در مقابل، «جاناتان گرین‌بلت» (Jonathan Greenblatt)، مدیرعامل اتحادیه ضد افترا، ضمن دفاع از موضع سازمانیشان درباره مبارزه با یهودستیزی و تعصب، این ادعاهای ایلان ماسک را رد کرد و آنها را تنها «تهدیدی برای یک دعوای پوچ و بیهوده» خواند. این دعوای علنی و ادعاهای متقابل باعث تعجب بسیاری در مورد مساله‌های عمیق‌تر و ایجاد سوالاتی حول بازی‌های پنهانی این دو فرد قدرتمند شده است.
آغاز ماجرا
برای بررسی این دعوا بهتر است ابتدا نگاهی به تقویم زمانی اتفاقات آن بیندازیم: در ماه آگوست سال جاری میلادی (۲۰۲۳)، ADL گزارشی را علیه X به‌دلیل انتشار بدون سانسور محتوای یهودستیزانه در این پلتفرم منتشر می‌کند و حتی از تبلیغ‌کنندگان در این پلتفرم می‌خواهد که X را تحریم کنند؛ در تاریخ ۵ سپتامبر ۲۰۲۳، ایلان ماسک در توییتی درباره قصد خود برای شکایت از ADL می‌نویسد؛ ۶ سپتامبر، ADL این اتهامات را رد کرده و آن را یک «دعوای بیهوده» می‌نامد و درنهایت در همین روز، ساعت ۲:۴۸ بامداد به وقت اسراییل، جاناتان گرین‌بلت، اولین نظر عمومی خود را درباره این موضوع ارایه می‌کند.
در ادامه ایلان ماسک همچنین پیوندهایی به دو گزارش را در توییتر خود منتشر کرد. اولین پیوند، گزارشی از مجله Tablet Magazine در سال ۲۰۲۰ است که به اتحادیه ضد افترا به‌عنوان حامی اصلی «ال شارپتون» (Al Sharpton)، سیاستمدار اهل ایالات متحده آمریکا اشاره می‌کند. این حمایت درحالیست که این فعال مدنی و سیاسی سوابق مشکوکی ازجمله مشارکت در شورش‌های «کراون هایتس» (Crown Heights) که به کشته شدن یک جوان یهودی منجر شد، داشته است. این گزارش همچنین به این نکته اشاره دارد که از زمانی‌که جاناتان گرین‌بلت، دستیار سابق اوباما در سال ۲۰۱۵ مدیریت ADL را به دست گرفت، اتحادیه با تغییر جدی ساختار و عملکرد مواجه شده است.
دومین پیوند نیز گزارشی از Politico در سال ۲۰۲۰ است که به ADL به‌عنوان یکی از رهبران تحریم تبلیغاتی علیه فیس‌بوک اشاره می‌کند. ایلان ماسک ضمن انتشار این پیوند در توییتر اظهار کرد: «فیس‌بوک به گروه‌های فشار چپ افراطی تسلیم شد و اکنون به آنها اجازه می‌دهد به‌ازای پول تبلیغات، در سکوت سیاست‌های خود را دیکته کنند».
البته می‌توان گفت این اولین دعوای توییتری ایلان ماسک و جاناتان گرین‌بلت نیست. پیش‌تر نیز ماسک به‌دلیل تشبیه «جورج سوروس» (George Soros)، میلیاردر یهودی‌تبار به «مگنتو» (Magneto)، شخصیت شرور و ضد قهرمان کتاب‌های کمیک مورد حمله گرین‌بلت و اتحادیه ضد افترا قرار گرفته و به یهودستیزی متهم شده بود. ماسک در پاسخ به انتقاد یکی از کاربران از این توییت خود نوشته بود: «شما فکر می‌کنید این فرد نیت خوبی دارد در‌حالی‌که چنین نیست. او می‌خواهد تاروپود مدنیت را از بین ببرد. سوروس از بشریت متنفر است.» وی بعدتر نیز در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌بی‌سی (CNBC) از اظهار نظرش درباره تنفر سوروس از بشریت دفاع کرد و گفت: «من چیزی را که می‌خواهم می‌گویم و اگر پیامد آن از دست دادن پول است، اشکالی ندارد.»
پیش‌تر نیز در ماه آگوست، ماسک از «مرکز مقابله با نفرت دیجیتال» (CCDH)، یک سازمان ناظر نفرت‌پراکنی شکایت کرد. او این سازمان را که مدعی شده بود سخنان متعصبانه و نفرت‌پراکنی در توییتر پس از مالکیت ماسک بر این پلتفرم به‌شدت افزایش یافته است، به ادعاهای «کاذب» متهم کرد.
مروری بر پیشینه اتحادیه ضد افترا
درک دعوای علنی ایلان ماسک و جاناتان گرین‌بلت بدون دانستن پیشینه اتحادیه ضد افترا ممکن نیست؛ اتحادیه‌ای که فعالیت‌هایش کمی بیش از آن‌چه که در تاریخچه و خط مشی خود بیان کرده، پیش رفته و اکنون به یک مرکز قدرتمند برای لابی‌های بین‌المللی در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تبدیل شده است.
اتحادیه ضد افترا (ADL = Anti-Defamation League) در سال ۱۹۱۳ میلادی توسط یک سازمان یهودی به نام «بنای‌بریث» (B’nai Birith) (در تلفظ عبری بنی‌بریت) تاسیس شد. ماموریت اصلی این اتحادیه که در حال حاضر ۲۹ دفتر در ایالات متحده آمریکا و سه دفتر در کشورهای دیگر دارد، «توقف اهانت به یهودیان ازطریق تبلیغات، تاثیرگذاری بر مردم و وجدان آنها و درصورت لزوم، از راه توسل به قانون» است. این اتحادیه، هدف نهایی خود را «پایان دادن به تبعیض ناعادلانه، غیرمنصفانه و تمسخر فرقه‌های گوناگون» توصیف کرده و خواستار «رفتار عادلانه و تضمینِ عدالت برای همه مردم» شده است.
بنای‌بریث که بنای تاسیس ADL را پایه‌ریزی کرد، قدیمی‌ترین سازمان یهودی در جهان است. این سازمان نیز خود را متعهد به قوم یهود، امنیت آنها، مبارزه با یهودستیزی و تعصب علیه یهودیان و درنهایت، تداوم دولت اسراییل می‌داند. بنای‌بریث، خود را نماینده یهودیان، مامور دفاع از آنها، افزایش‌دهنده رفاه جمعیت یهود، ارتقای حس جمعی و هویت دینی آنان توصیف می‌کند.
اتحادیه ضد افترا بهطور مستقیم از اسراییل طرفداری کرده و قطع‌نامه‌هایی مانند قطع‌نامه ۱۹۷۵ سازمان ملل (که در آن صهیونیسم و نژادپرستی، یکسان قلمداد شده بودند) را محکوم می‌کند. بهطور کلی می‌توان گفت که این اتحادیه، درعمل به یک لابی اسراییل در آمریکا تبدیل شده و هر نوع انتقادی از اسراییل را یهودستیزی توصیف می‌کند.
اتحادیه ضد افترا تاکنون شکایت‌های زیادی را علیه افراد حقوقی و حقیقی مختلف به‌بهانه یهودستیزی به ثبت رسانده و با لابی گسترده خود به‌ویژه در صنعت رسانه و تبلیغات سعی در کنترل محتوای تولیدی پلتفرم‌های مختلف داشته است. از روش‌های این سازمان گرفتن غرامت‌های سنگین یا امتیازهای ویژه برای کنترل محتواهای مختلف ازجمله در رسانه‌ها، انتشارات، پلتفرم‌های تبلیغاتی، شبکه‌های اجتماعی و حتی هالیوود است. شکایت علیه کانال پرس تی‌وی (Press TV) در یوتیوب به اتهام استفاده از این کانال به‌عنوان «وسیله‌ای برای تبلیغ و انتشار نظریه‌های مضر یهودستیزانه به زبان انگلیسی در میان طیف وسیع مخاطبان»، فشار به فیس‌بوک برای حذف یکی از تبلیغات سیاسی که ازسوی ستاد انتخاباتی «دونالد ترامپ» (Donald Trump)، رییس‌جمهوری سابق ایالات متحده آمریکا، ساخته شده بود؛ فشار به فیس‌بوک برای حذف برخی محتواهای ضد اسراییلی؛ حمله به «نورمن فینکلشتاین» (Norman Finkelstein)، مورخ، نویسنده و پژوهشگر علوم سیاسی به‌دلیل انتقاد و مخالفت وی با سیاست‌های اسراییل؛ لغو سخنرانی ضد اسراییلی «تونی جوت» (Tony Judt)، مورخ یهودی دانشگاه نیویورک؛ حمله و تبلیغات گسترده علیه «جیمی کارتر» (Jimmy Carter) به‌دلیل نگارش کتاب «فلسطین؛ صلح، نه تبعیض نژادی»؛ شکایت علیه «جان مرشایمر» (John Mearsheimer) و «استفان والت» (Stephen Walt) به‌دلیل نگارش کتاب «گروه فشار اسراییل و سیاست خارجی آمریکا»؛ شکایت و فشار به «مارلون براندو» (Marlon Brando) و «مل گیبسون» (Mel Gibson) به‌دلیل اظهار نظرشان درباره کنترل هالیوود توسط یهودیان، تنها بخشی از برخوردهای این اتحادیه با مخالفان سیاست‌های اسراییل بوده است.
نتیجه دعوا چه خواهد شد؟
وکلای ماسک هنوز به رسانه‌ها پاسخی مبنی‌بر انجام شکایت علیه اتحادیه ضد افترا نداده‌اند؛ با این حال چه این نبرد حقوقی ادامه یابد، چه نیابد، واضح است که مساله ایلان ماسک در مقابل ADL سوال‌های بزرگ‌تری را ایجاد می‌کند. آیا سازمان‌های حقوق مدنی مانند ADL حق ایراد انتقاداتی این‌چنین افراطی را که درنهایت به سانسور و سلب حق آزادی بیان منجر می‌شود، دارند؟ آیا هدف اتحادیه ضد افترا از حمله به ماسک با بهانه یهودستیزی در پلتفرم X مطابق آن‌چه که در حمله به فیس‌بوک و تبلیغات آن انجام شد، کنترل محتوای این شبکه اجتماعی تاثیرگذار و دیکته سیاست‌های خودشان است؟
هرچند برای پاسخ به این سوالات باید تا ادامه این دعوا و اظهارات بیشتر منتظر ماند؛ اما نکته مهم این جنجال، حضور دو فرد تاثیرگذار در دو سمت دعواست. در یک سو اتحادیه ضد افترا، سازمانی که تاکنون شکایت‌ها و حمله‌های زیادی را علیه افراد مختلفی وارد کرده و از نتیجه آنها در راستای اهداف سیاسی و غیرسیاسی خود بهره برده است و در سوی دیگر ایلان ماسک، ثروتمندترین فرد جهان که برخلاف بسیاری دیگر از فعالان صنف خود از حواشی و جنجال‌های مختلف استقبال می‌کند. پیش‌تر نیز دیده‌ایم که این چهره توانسته است تنها با چند توییت یا مصاحبه بر صنایع مهمی از جمله صنعت کریپتو تاثیرگذاری کند و حالا دست روی سازمانی گذاشته که تاکنون کمتر کسی وارد دعوای حقوقی و علنی با آن شده است. باید دید آیا این دعوا با ورود به دادگاه‌ها برنده حقوقی خواهد داشت یا هر دو طرف به جنگ روانی برای میل به منافع خود اکتفا خواهند کرد.
