دلار؛ مهم‌ترین ابزار زورگویی آمریکا در حال ضعیف شدن

کدام ارزها جایگزین دلار می‌شوند؟

شاید اگر کاخ سفید در گذشته نه‌چندان دور می‌دانست چه آینده‌ای در انتظار دلارش است، آن‌قدر بی‌مهابا به تحریم یک‌جانبه اقتصادی کشورها دامن نمی‌زد؛ تحریم‌هایی که می‌تواند یک تمدن را به مرز نابودی بکشاند. قدرت ماورایی که ارز دلار (USD) به واسطه جهان‌شمولیش به ایالات متحده بخشیده است، این کشور را  ترغیب به سلطه‌گری در جهان می‌کند. حال اما ورق در حال برگشتن است، اخیرا عزم و اراده‌ای از جانب کشورهای در حال توسعه دیده می‌شود که تمایل به جایگزینی دلار در تبادلات بین‌المللی خود دارند، اتفاقی که می‌تواند روند سلطه‌گری آمریکا را معکوس کند.

لازم به ذکر است کشورهای دیگر اگر نتوانند در زمینه نظامی و فرهنگی با ایالات متحده مقابله‌به‌مثل کنند، شاید بتوانند با اجماع خود در زمینه اقتصاد و با حذف دلار از مبادلات خارجی، خود را از گزند دلار و تحریم‌های فلج‌کننده این کشور نجات دهند، اما این موضوع فعلا در حد حرف بوده و هنوز دلار آمریکا ارز شماره ۱ جهان است و قرار هم نیست به این زودی‌ها از میدان خارج شود.

تاریخچه کوتاهی از ارز ذخیره جهانی

دلار ایالات متحده برای اولین بار به عنوان یک ارز ذخیره بین‌المللی مهم در دهه ۱۹۲۰ ظهور کرد و جایگزین «پوند استرلینگ بریتانیا» شد و از آنجایی که ایالات متحده دریافت‌کننده میزان قابل‌توجهی از جریان طلا در زمان جنگ جهانی اول بود، آسیبی به دلار در این جنگ وارد نشد.

پس از ظهور ایالات متحده به عنوان یک ابرقدرت جهانی حتی قوی‌تر در طول جنگ جهانی دوم، «توافق‌نامه برتون وودز» در سال ۱۹۴۴ دلار آمریکا را به عنوان ارز ذخیره اولیه جهان و تنها ارز دارای پشتوانه طلا پس از جنگ کرد. همچنین علی‌رغم قطع شدن تمامی پیوندهای دلار با طلا در سال ۱۹۷۱، دلار همچنان مهم‌ترین ارز ذخیره جهان برای تجارت بین‌المللی تا به امروز باقی مانده است.

همچنین تا پیش از موافقت‌نامه‌های ۱۹۷۱ و ۱۹۷۳ نفت «اوپک» به‌طور انحصاری، با واحد پولی دلار آمریکا به‌فروش می‌رسید که به آن «دلار نفتی» یا «پترودلار» می‌گفتند و تقاضای دایمی برای دلار در بازار ارزهای بین‌المللی ایجاد می‌کرد، ولی از آن پس، اوپک از یورو، دلار، ین، روبل یا ارزهای دیگر نیز استفاده کرد.

توافق‌نامه برتون وودز در سال ۱۹۴۴ نظم پولی پس از جنگ جهانی دوم و روابط بین دولت‌های مستقل امروزی را با تنظیم سیستمی از قوانین، نهادها و رویه‌ها برای تنظیم نظام پولی بین‌المللی تعریف کرد.

 این قرارداد صندوق بین‌المللی پول و سایر موسسات، بانک جهانی امروزی را تاسیس و زیرساختی را برای انجام پرداخت‌های بین‌المللی و دسترسی به بازارهای سرمایه جهانی با استفاده از دلار آمریکا ایجاد کرد.

سیاست پولی ایالات متحده توسط سیستم «فدرال رزرو» اتخاذ می‌شود که به عنوان بانک مرکزی آمریکا شناخته می‌شود. این بانک در سال ۱۹۱۳ تحت قانون فدرال رزرو به منظور ارایه یک ارز قابل انعطاف برای ایالات متحده و نظارت بر سیستم بانکی آن، به ویژه پس از وحشت سال ۱۹۰۷، تاسیس شد.

سیاست پولی ایالات متحده توسط سیستم «فدرال رزرو» اتخاذ می‌شود که به عنوان بانک مرکزی آمریکا شناخته می‌شود. این بانک در سال ۱۹۱۳ تحت قانون فدرال رزرو به منظور ارایه یک ارز قابل انعطاف برای ایالات متحده و نظارت بر سیستم بانکی آن، به ویژه پس از وحشت سال ۱۹۰۷، تاسیس شد.

بررسی وضعیت جهانی افول دامیننس دلار

وقتی سخن از دامیننس می‌شود، ذهنیت افراد به خصوص فعالان کریپتو به سمت دامیننس ارزهای دیجیتال می‌رود. دامیننس به معنای سلطه است و زمانی که می‌گوییم دامیننس بیت‌کوین (BTC) در بازار چقدر است، یعنی سلطه بیت‌کوین در بازار رمزارز چند درصد است و به معنی دیگر، چند درصد از سرمایه کل بازار در بیت‌کوین قرار دارد. حال همین موضوع در رابطه با دلار هم صدق می‌کند. در اینجا می‌خواهیم ببینیم سهم دلار از سبد ارزی جهان چند درصد است یا دامیننس (سلطه) آن نسبت به دیگر ارزهای جهان چقدر است و چرا در حال حاضر دامیننس دلار در حال افول است؟

طبق آمار منتشرشده از صندوق بین‌المللی پول سهم دلار از سبد ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی ۱۲ درصد کاهش یافته و از ۷۱ درصد در سال ۱۹۹۹ به ۵۹ درصد در سال ۲۰۲۱ رسیده است.

دلیل افول دامیننس دلار چیست؟

طبق داده‌های صندوق بین‌المللی پول افت دامیننس دلار موضوع تازه‌ای نیست و افول آن از آغاز قرن جدید شروع شده است. همچنین افول دامیننس دلار نشان‌دهنده افزایش تنوع پرتفوی ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی است.

از دلایل مهم افول دامیننس دلار در برابر سایر ارزها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱-ارزهای دیگر می‌توانند بازدهی بالاتر را با نوسانات به نسبت کمتر ترکیب کنند، این امر به طور فزاینده‌ای برای مدیران ذخایر بانک‌های مرکزی جذاب است؛ زیرا ذخایر ارزی رشد می‌کند و ریسک تخصیص پرتفوی را افزایش می‌دهد.

۲-فناوری‌های مالی جدید مانند بازارساز خودکار و سیستم‌های خودکار مدیریت نقدینگی، معامله با ارز اقتصادهای کوچک‌تر را ارزان‌تر و آسان‌تر می‌کنند.

علاوه بر این، در برخی موارد، این ارزها دارای خط سوآپ دوجانبه با فدرال رزرو نیز هستند و می‌توان استدلال کرد که این اطمینان را ایجاد می‌کند که آنها ارزش خود را در برابر دلار حفظ خواهند کرد.

۳-حذف و جایگزینی دلار توسط کشورهای رقیب آمریکا مانند چین و روسیه و… از مبادلات تجاری خود. 

در اینجا لازم است اشاره شود نزدیک به ۴۰ درصد دیگر سبد ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان را ارزهایی تشکیل می‌دهد که دارای خط سوآپ دوجانبه با فدرال رزرو هستند، مانند یورو، ین ژاپن، پوند، دلار استرالیا، دلار کانادا و … این یعنی ۹۰ درصد سبد ذخایر ارزی جهان را ارز کشورهایی تشکیل می‌دهد که روابط بسیار مستحکمی با ایالات متحده داشته و نزدیک به نیمی از تولید ناخالص جهان را در اختیار دارند.

می‌توان با قاطعیت گفت نظام پولی «گروه  G7» در حال حاضر سیطره کاملی بر اقتصاد جهان دارد و اگر بخواهیم روند افول دامیننس دلار را به اقدامات جدید اقتصادهای نوظهور علیه دلار ربط دهیم و به آن امید ببندیم که اقدام آن‌ها می‌تواند به سلطه دلار پایان دهد، هنوز زود و خوش‌خیالانه است؛ چرا که توافقات و تصمیمات گروه G7 یا به طور کلی کشورهای هم‌پیمان آمریکا بیشترین تاثیر را روی دامیننس دلار می‌گذارد و حتی می‌تواند سلطه دلار را در جهان دوباره افزایش دهد.

۱- میزان کل دلار در گردش در سطح جهان ۲,۱۸۷.۵ میلیارد دلار است که نسبت به سال ۱۹۹۸، ۳۰۰ درصد رشد کرده است.
۲-آمریکا در حال حاضر ۲۰ کشور جهان را تحریم کرده است که مهم‌ترین آن‌ها چین و روسیه است.

همه جهان خواستار یک ارز فراملی

«جان مینارد کینز» از اقتصاددانان برجسته قرن بیستم، یک ارز فراملی برای استفاده به عنوان واحد حساب در تجارت بین‌المللی، به عنوان ارز ذخیره جهانی تحت کنفرانس برتون وودز در سال ۱۹۴۵ پیشنهاد کرد.

همچنین گزارشی که توسط «کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل» در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، خواستار کنار گذاشتن دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره اصلی شد.

در این گزارش آمده است که سیستم ذخیره جدید نباید مبتنی بر یک ارز واحد یا حتی چندین ارز ملی باشد، بلکه اجازه انتشار نقدینگی بین‌المللی را برای ایجاد یک سیستم مالی جهانی باثبات‌تر می‌دهد.

کشورهایی مانند روسیه و چین، بانک‌های مرکزی و تحلیل‌گران اقتصادی و گروه‌هایی مانند «شورای همکاری خلیج‌فارس» ابراز تمایل کرده‌اند که ارز جدید مستقل باید جایگزین دلار به عنوان ارز ذخیره شود.

با این حال، اکثر کشورها دلار آمریکا را به عنوان قوی‌ترین ارز ذخیره جهان به رسمیت شناخته‌اند.

در ۱۰ جولای ۲۰۰۹ «مدودف»، رییس جمهور روسیه، در نشست G8 در لندن، یک ارز جهانی جدید را به عنوان ارز ذخیره جایگزین برای جایگزینی دلار پیشنهاد کرد.

نقش بریکس در افول سلطه دلار

می‌توان گفت تنها خطر خارجی که اکنون دلار آمریکا را تهدید می‌کند و می‌تواند سلطه ۶۰ درصدی آن را در بلندمدت کاهش دهد، اجماع و توافق کشورهای عضو «بریکس» در راستای حذف دلار آمریکا و جایگزینی آن با یک ارز مانند یوان چین یا ارزهای ملی سایر کشورهای عضو بریکس در مبادلات بین‌المللی باشد.

در حال حاضر اخباری که پیرامون بریکس وجود دارد، همگی حول محور دلارزدایی است؛ چرا که این کشورها به خصوص روسیه و چین صدمات زیادی از تحریم‌های یک‌جانبه اقتصادی آمریکا و اجرای آن توسط هم‌پیمانانش دیده‌اند. علاوه بر این، اجماع کشورهای قدرتمندتر عضو بریکس و «سازمان همکاری شانگهای» بر سر این موضوع مانند چین، روسیه، برزیل و هند باعث شده است اقتصادها و قدرت‌های کوچک‌تر هم بر ترسی که از آمریکا داشته‌اند غلبه کنند و آنها هم از اقدامات بریکس در راستای دلارزدایی حمایت کنند.

«نوریل روبینی»، اقتصاددان سرشناس ایرانی استاد دانشگاه نیویورک و اقتصاددان ارشد «اطلس کپیتال» و همچنین پروفسور بازنشسته اقتصاد و تجارت بین‌الملل در «دانشکده بازرگانی استرن دانشگاه نیویورک» با نام مستعار «دکتر دووم»، در مصاحبه‌ای با رسانه هندی «CNBC TV-18»، درباره آینده دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره جهانی صحبت کرد.

وی توضیح داد اکثر کشورهایی که با ایالات متحده در عرصه بین‌الملل دارای تضاد بوده، در حال اجماع با یک‌دیگر برای کاهش وابستگی خود به دلار و در تلاش برای ایجاد یک سیستم جایگزین اقتصادی، پولی و ارز ذخیره جهانی هستند.

این کارشناس اقتصادی افزود: «این متحدان قصد دارند در جهت تبدیل یوان 元، پول رسمی کشور چین به عنوان یک سیستم جایگزین برای دلار آمریکا حرکت کنند.

 همچنین آنها قصد دارند از یک سیستم ارز ذخیره جهانی تک‌قطبی به یک سیستم ارز دوقطبی حرکت کنند.»

این اولین‌باری نیست که روبینی از سیستم ارزی دوقطبی یاد می‌کند، او در ماه فوریه هشدار داد که تشدید محدودیت‌های اعمال‌شده توسط دولت آمریکا بر دشمنانش، از جمله تحریم‌های مالی، کاتالیزوری برای ظهور سیستم ارزی ذخیره جهانی دوقطبی در دهه آینده است.

روبینی عقیده دارد کسوف دلار لزوما برای ایالات متحده چیز بدی نخواهد بود. با توجه به مسوولیت‌های اضافی که با انتشار ارز ذخیره اصلی جهان متوجه ایالات متحده است، در یک اقتصاد جهانی که آمریکا دیگر مانند گذشته بر آن مسلط نیست، این کشور می‌تواند ساختار اقتصادی خود را متحول و بازآفرینی کند.

چالش‌های پیش ‌روی بریکس در راستای حذف دلار

کشورهای بریکس در جهت حذف دلار از مبادلات خود و جایگزینی آن با ارز دیگر با چالش‌های مهم زیادی برای خود مواجه هستند. تاکنون آن‌ها به‌جز صدور بیانیه‌های نمادین با هم به چیز ارزشمندی در جهت دلارزدایی دست نیافته‌اند.

 مهم‌تر از همه، مهم‌ترین اقتصادهای این گروه چین و هند هستند، دشمنانی سرسخت که به ندرت در مورد چیزی همکاری می‌کنند و تا زمانی که تغییری در روابط کشورهای عضو ایجاد نشود، تصور اینکه بریکس یا حتی یک گروه گسترده می‌تواند چالش جدی برای دلار ایجاد کند، خیالی است.

«بریکس» (BRICS) نام گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده ‌است.

بریکس نمایانگر نیمی از جمعیت جهان است و ۲۸ درصد قدرت اقتصادی دنیا را در اختیار دارد. در سال ۲۰۱۲ تولید ناخالص داخلی این گروه، ۱۳٫۶ تریلیون دلار آمریکا بود.

«هو جینتائو»، رییس‌جمهور پیشین چین معتقد است که گروه کشورهای عضو بریکس، حامی و ارتقادهنده وضعیت کشورهای در حال رشد و نیرویی برای حفظ صلح جهان هستند.

۱- پوتین در آخرین سخنرانی خود با لحنی شدید از اعضای بریکس خواسته بود که دلار را از مبادلات خود حذف کنند.
۲-بریکس در حال جلو زدن از گروه G7 در تولید ناخالص داخلی

ارزهایی که می‌توانند جایگزین دلار شوند

(یوان 元)
یوان در ماه مارس با پیشی گرفتن از دلار آمریکا به پرکاربردترین ارز برای معاملات برون‌مرزی در چین تبدیل شد. همچنین بعد از تعداد زیادی از کشورهای جهان، آرژانتین آخرین کشوری است که یوان را برای معاملات با چین می‌پذیرد.

می‌توان به‌صراحت اعلام کرد پرچم‌دار دلارزدایی در جهان اکنون کشور چین بوده و تنها ارزی که شاید بتواند فریادرس کشورهای آسیب‌دیده از تحریم‌های آمریکا باشد، یوان چین است. پیشی گرفتن یوان از دلار در مبادلات برون‌مرزی چین اتفاق کوچکی نیست؛ زیرا چین با حجم صادرات سالانه ۳.۱ تریلیون دلار بالاترین آمار صادرات را در میان سایر کشورهای جهان دارد و با حجم ۲ تریلیون دلار حجم واردات، دومین واردکننده بزرگ جهان است.

 در مارس ۲۰۲۳، یوان در ۴۸.۴ درصد از کل معاملات برون‌مرزی چین استفاده شد، در حالی که سهم دلار ۴۶.۷ درصد بود.

داده‌های اخیر نشان می‌دهد که یوان ۷ درصد از کل مبادلات ارزی در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد که بزرگترین رشد سهم بازار ارز در سه سال گذشته بوده است.

(یورو €)
 نزدیک‌ترین تعقیب‌کننده دلار
ارز یورو تعقیب‌کننده اصلی دلار است. دلار و یورو سالیان درازی است که شانه به شانه هم یکه‌تاز ارزهای جهانی هستند، اما نمی‌توان گفت یورو می‌تواند برای کشورهای ذکرشده و تحت تحریم آمریکا که به‌دنبال جایگزینی مناسب برای دلار هستند گزینه مناسبی باشد؛ چرا که به‌علت ارتباط تنگاتنک اقتصادی و پیوندهایی که بین دلار و یورو وجود دارد، هر کشوری که توسط آمریکا تحریم شود، عملا از یورو هم بی‌بهره می‌شود.

اما اخیرا مقامات اروپایی اظهارنظرهایی در رابطه با دلارزدایی در سیستم مالی خود کرده‌اند؛ به‌طور مثال «امانوئل مکرون»، رییس‌جمهور فرانسه می‌گوید اروپا باید وابستگی خود به دلار آمریکا را کاهش دهد تا از تبدیل شدن به رعیت جلوگیری کند.

این‌که مقامات اروپایی چه می‌گویند و چه می‌کنند دو مقوله جدا از هم است، در صورتی که اروپا اراده‌ای برای دلارزدایی داشته باشد باید در عمل نشان دهد که برای اروپا می‌تواند بسیار گران تمام شود ولی در بلندمدت می‌تواند اثربخش باشد.

در حال حاضر سهم یورو در تجارت بین‌المللی ۲۰ درصد است که نسبت به سال ۲۰۱۰ که این عدد ۳۰ درصد بود ،کاهش یافته است و نشان می‌دهد سهم ارز یورو از تجارت بین‌الملل بیشتر از هر ارز دیگر روبه افول است، اما این گفته نباید اشتباه برداشت شود؛ زیرا یورو هنوز بعد از دلار سهم بسیار زیادی در تجارت بین‌الملل دارد.

سایر ارزها
دو مورد بالا به این دلیل حایز اهمیت بود چون اولا یوان چین سریع‌ترین رشد را بین سایر ارزها داشته و دوما یورو اصلی‌ترین تعقیب‌کننده دلار آمریکا است. حال اگر بخواهیم به ارز‌های دیگر نگاه کوتاهی بیندازیم، باید به ارزهایی مانند روبل روسیه اشاره کنیم که بعد از جنگ اوکراین افت محسوسی را تجربه کرد و باعث شد دولت روسیه تلاش زیادی در جهت قدرتمند کردن روبل کند. ارز بعدی که نباید آن را فراموش کنیم، «ین ژاپن» است که روند با ثبات‌تری در سبد ارزی جهان دارد. سهم این ارز در سبد ارزی جهان در حال حاضر ۵.۵۱ درصد بوده و در سال‌های اخیر تغییر محسوسی را تجربه نکرده است.

ارز بعدی که باید به سراغ آن برویم، پوند استرلینگ واحد پول پادشاهی بریتانیا است که روزی پادشاه ارزهای جهان بود. این ارز از سال ۲۰۱۰ تا کنون روند باثباتی را در پیش گرفته است. دامیننس این ارز از ۳.۷ درصد در سال ۲۰۱۴ به ۴.۹۵ درصد در سال ۲۰۲۲ رسیده که مانند یوان چین دارای رشد بوده است.

ایران و دلار
دلار آمریکا و اقتصاد ایران رابطه بسیار نزدیکی با یک‌دیگر دارند. اقتصاد ایران علی‌رغم میل باطنی به میزان قابل‌توجهی از دلار آمریکا تاثیر می‌پذیرد. حجم زیادی از تجارت بین‌المللی ایران همچنان با دلار صورت می‌گیرد. مسوولان ایران به‌طور دایم هر سال شعارهای ضد دلاری سر می‌دهند، اما در عمل ناتوان در تغییر این ساختار هستند. برخلاف دولت چین، هند و برزیل که به شکل رسمی از دلار و سیستم بین بانکی سوئیفت استفاده می‌کنند و به‌دنبال جایگزینی دلار هم هستند، جمهوری اسلامی ایران به علت تحریم‌های «سازمان ملل» و دولت آمریکا از این موارد محروم شده و مجبور است برای تجارت در جهان به زحمت زیادی بیفتد. ایران که کشوری ثروتمند در جهان است، طی سالیان اخیر به‌علت وجود تحریم‌های ارزی و بانکی، هزینه‌های هنگفتی را به لحاظ اقتصادی، فرهنگی، سیاسی پرداخته و از رقابت با کشور‌های رقیب و همسایه خود عقب افتاده است.

به قول بزرگان اقتصادی، دلار دماسنج اقتصاد ایران است و هرگاه نشانگر این دماسنج رو به بالا حرکت می‌کند، نشان از تب بالای اقتصاد ایران دارد. مشکلات ارزی ایران را نمی‌توان فقط به دلار نسبت داد؛ زیرا ایران مشمول تحریم‌های جهانی است. حتی چین و روسیه هم از این تحریم‌ها تبعیت می‌کنند و اجازه ندارند تجارت با ایران را علنی کنند و در پی تقویت آن برآیند، برای مثال حجم تجارت ایران با چین عموما معامله کالا با کالا است و اگر ارزی هم در کار باشد به صورت فیزیکی به ایران تحویل داده می‌شود.

به‌ نظر می‌رسد ایران برای حل مشکل ارزی و بانکی خود ابتدا باید مشکلات خود را با کشور‌های تحریم‌کننده حل کند، سپس در پی دلارزدایی از سیستم مالی خود باشد؛ زیرا به فرض مثال دلار آمریکا هم اگر روزی جای خود را به ارز دیگری بدهد که در واقعیت این اتفاق شاید ۵۰ سال دیگر بیفتد، آن ارز هم برآمده از اجماع‌های بین‌المللی است که اکثر آن‌ها اتفاق‌نظر روی تحریم ایران دارند.

به هر حال دولت ایران عزم و اراده استواری برای دلارزدایی از اقتصاد خود در پیش گرفته است، به‌طوری که «ابراهیم رئیسی»، رییس‌جمهور ایران در یک سخنرانی اعلام کرد به‌دنبال بریدن بند ناف دلار از اقتصاد ایران است.

در همین زمینه یک کارشناس اقتصادی ایران به موضوع تسلط دلار بر اقتصاد ایران پرداخته و در این باره گفته است:«اقتصاد ایران در ۵۰ سال گذشته تحت تسلط دلار بوده و نرخ ارز خود را با دلار تثبیت کرده است. آیا آقای رئیسی قصد دارد نرخ ارز دیگر با دلار تثبیت نشود و برای مثال آن را با یوان چین تثبیت کند؟»

وی تاکید کرد: «بعید است که تغییر جدی و ماهوی در این زمینه ایجاد شود، تا زمانی که ورود و خروج ارز در ایران به‌راحتی صورت نپذیرد و ایران تحریم باشد، شعار دلارزدایی توهمی بیش نیست.»

۱-پوتین بعد از تحریم‌های اروپا علیه کشور خود، از کشورهای اروپایی خواست بهای پرداختی گاز صادراتی روسیه را با ارز روبل تسویه کنند.
۲-حجم تجارت ایران با قوی‌ترین متحد اقتصادی خود یعنی چین ۱۶ میلیارد دلار است. این رقم بین آمریکا و چین بیش ۷۰۰ میلیارد دلار است.

اهمیت رمزارزها در زمینه افول دامیننس دلار

هدف ساتوشی ناکاموتو از ایجاد بیت‌کوین پایان بخشیدن به سلطه ارزهای فیات و بانک‌های مرکزی بود که به واسطه چاپ پول قدرت فوق‌العاده‌ای کسب کرده‌‌اند و از اعتماد مردم در جهت منافع خود سواستفاده می‌کنند. در این مقاله قصد نداریم وارد بحث فلسفه بیت‌کوین و ارز‌های فیات شویم؛ زیرا موضوع این مقاله بررسی افول سلطه دلار و اهمیت رمزارزها در این زمینه است.

شاید نزدیک‌ترین ارزی که در حال حاضر شباهت زیادی به تصورات جان مینارد کینز از یک ارز فراملی دارد، بیت‌کوین باشد، اما نگاه فعلی جهانیان به رمزارزها بیشتر نگاهی سرمایه‌گذارانه و در نهایت وسیله‌ای برای حفظ ارزش است. بیت‌کوین و سایر رمزارزها به‌علت نوسانات قیمتی زیادی که دارند، هنوز به‌صورت کامل مورد اعتماد مردم و دولت‌ها به‌عنوان یک ارز و وسیله‌ای برای مبادله نیستند، اما افراد، نهادها و دولت‌هایی وجود دارند که رمزارزها را به‌عنوان ارز و وسیله مبادله پذیرفته‌اند؛ مانند دولت روسیه که اخیرا به‌دنبال مجوزدهی به کسب‌وکارها برای استفاده از رمزارز در تراکنش‌های برون‌مرزی بوده است.

مثال بعدی برای استفاده از رمزارز به‌عنوان یک ارز رسمی، کشور «السالوادور» است. رییس‌جمهور السالوادور بعد از این‌که بیت‌کوین را به‌عنوان ارز رسمی این کشور برگزید، تاکنون مورد استقبال مردم این کشور واقع نشده است. آمار نشان می‌دهد مردم و کسب‌وکارهای السالوادور در استفاده از بیت‌کوین به‌عنوان ارز رسمی ضررهای زیادی را متحمل شده‌اند و خیلی از افراد هم استفاده از بیت‌کوین و سایر رمزارزها را بلد نیستند. در کل می‌توان گفت رمزارزها در حال حاضر سهم بسیار ناچیزی از سبد ارزی جهان را تشکیل می‌دهند و عملا هیچ تهدیدی برای ارزهای فیات محسوب نمی‌‌شوند، ولی قطعا در آینده‌ای نزدیک زمانی که بشر از تورم‌های فزاینده و اقتصادی ناکارآمد به تنگ بیاید هیچ پناه‌گاهی به اندازه بیت‌کوین برایش امن نخواهد بود.

استفاده از بیت‌کوین به‌عنوان یک ارز توسط اکثر دولت‌های جهان ممنوع شده است، اما استفاده از آن برای سرمایه‌گذاری منعی ندارد که نشان از اهمیت آن برای دولت‌ها دارد.

منابع؛ صندوق بین‌المللی پول (IMF)، سایت بلومبرگ، پورتال اطلاعاتی بریکس، سایت بیت‌کوین دات‌کام، سایت کوین‌مارکت‌کپ، سایت بورس‌اند‌بازار، آمار سازمان ملل، اقتصادنیوز، سایت اینوستوپدیا