«ورلد کوین» (WLD)، جدید‌ترین پروژه دنیای ارزهای دیجیتال، بسیار جاه‌طلبانه و با رویکردی منحصربه‌فرد در دست‌یابی به مقیاس جهانی، دنیای مالی و فناوری را تحت‌تاثیر قرار داده است. این پروژه که توسط توسعه‌دهندگان برتر هوش مصنوعی معرفی شده، قصد دارد چالش‌های اصلی صنعت ارزهای دیجیتال را رفع کند، چالش‌هایی که مربوط‌به حوزه تشخیص هویت، ربات‌های کلاه‌برداری و هوش مصنوعی است.
عناوین این مقاله:
ورلد کوین چیست؟
ماموریت ورلد کوین این است که بزرگ‌ترین شبکه هویتی و مالی جهان را به‌عنوان یک ابزار عمومی ایجاد کند و مالکیت را به همه بدهد. درواقع این پروژه با ادغام جدیدی از فناوری بلاک‌چین و هویت دیجیتال، قصد دارد یک ارز دیجیتال جدید را در سطح جهانی برای هر فردی که به اینترنت دسترسی دارد، توزیع کند. در حال حاضر، ورلد کوین با این ایده‌ها توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرده است.
اکوسیستم پروژه ورلد کوین، حول «شناسه جهانی» (World ID)، یک شبکه هویت جهانی با عملکرد حفظ حریم خصوصی می‌چرخد. این شبکه جهانی کاربران را قادر می‌سازد تا به‌صورت آنلاین «اثبات شخصیت» (Proof of Personhood) را تایید کرده و درعین‌حال حریم خصوصی خود را از طریق فناوری اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge Proof) حفظ کنند.
برای تعامل با پروتکل ورلد کوین، افراد باید ابتدا اپلیکیشن World App را دانلود کنند. این برنامه شامل کیف پولی است که به کاربران امکان استفاده از شناسه جهانی خود را می‌دهد و از آن پشتیبانی می‌کند که در نوع خود اولین است. در مسیر این فرایند، کاربران برای دریافت شناسه جهانی یکتای خود از یک دستگاه تصویربرداری فیزیکی به‌نام «Orb» استفاده می‌کنند تا هویت جهانی خود را تایید کنند.
دستگاه Orb به‌عنوان یک قطعه سخت‌افزاری منحصربه‌فرد معرفی شده که شکل ظاهری آن مانند یک گوی و به‌اندازه توپ بسکتبال است. این دستگاه قادر است چشمان کاربران را اسکن کرده و یک شناسه بیومتریک و یکتا تولید کند. قدمت استفاده بشر از شناسه‌های بیومتریک به گذشته‌های دور بر می‌گردد. به‌عنوان‌مثال، استفاده از «اثر انگشت» در تشخیص هویت افراد قدمتی بسیار طولانی در ذهن عمومی بشریت دارد. اما شناسه بیومتریک دیجیتالی که هویت انسان‌ها را از هم جدا کند، موضوعی به‌روز است که با گسترش ربات‌ها و هوش مصنوعی اهمیت ویژه‌ای به خود گرفته است.
دستگاه‌های Orb که اغلب توسط شبکه‌ای از مشاغل محلی مستقل به نام اپراتورهای Orb اداره می‌شوند، از حسگرهای چندطیفی برای تایید انسانیت و منحصربه‌فرد بودن، سپس ایجاد شناسه جهانی کاربر استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است پس از ایجاد شناسه یکتا، همه تصاویر به‌صورت پیش‌فرض به‌سرعت از روی دستگاه حذف می‌شوند تا ازاین طریق رضایت کاربران درباره حفظ داده‌های هویتی‌شان تامین شود. پروتکل ورلد کوین از این شناسه برای اطمینان از دریافت سهم منصفانه هر کاربر از توکن‌های تحت حاکمیت پروژه یعنی WLD استفاده می‌کند. این عملکرد، یک رویکرد نوآورانه برای تایید اعتبار با هدف جلوگیری از تقلب و اطمینان از توزیع عادلانه مالکیت در دارایی است.
چشم‌انداز ورلد کوین از نظر توسعه‌دهندگان آن
این پروژه توسط «سم آلتمن» (Sam Altman)، «الکس بلانیا» (Alex Blania) و «مکس نووندسترن» (Max Novendstern) راه‌اندازی شدهد و توسعه یافته است. سم آلتمن، مشهورترین بنیان‌گذار ورلد کوین، یکی از بنیان‌گذاران و مدیرعامل فعلی OpenAI است. او همچنین سابقه ریاست مرکز Y Combinator را دارد، یک انکوباتور استارت‌آپی که خدمات حمایت از کسب‌وکارهای استارت‌آپی ارایه می‌دهد.
این پروژه تا به امروز بیش از ۲۵۰ میلیون دلار نقدینگی در طی چند دوره سرمایه‌گذاری ازطرف سرمایه‌گذاران خطر‌پذیری از جمله a16z، «خسلا ونچرز» (Khosla Ventures)، بین کپیتال کریپتو» (Bain Capital Crypto)، «بلاک‌چین کپیتال» (Blockchain Capital)، «تایگر گلوبال» (Tiger Global) و غیره جذب کرده است.
تیم اصلی ورلد کوین چشم‌انداز عالی برای آینده آن ایجاد کرده است. باتوجه‌به وایت‌پیپر پروژه، ورلد کوین به‌عنوان یک ارز دیجیتال فراگیر طراحی شده که به هر فردی در این سیاره فرصتی برای مشارکت در اقتصاد جهانی بدون توجه به موقعیت جغرافیایی خود ارایه می‌دهد. این پروژه وعده می‌دهد که مرزهای فناوری بلاک‌چین را برای اطمینان از یک چشم‌انداز مالی عادلانه‌تر تحت فشار و توسعه قرار دهد. این موضوع از آن‌جایی حایز اهمیت است که در اوایل ظهور «چت‌جی‌پی‌تی» (ChatGPT)، از نظر برخی افراد این سیستم مبنی‌بر هوش مصنوعی، تهدیدی برای دنیای رمزارزها به شمار می‌رفت.
به گفته برخی کارشناسان، پروژه ورلد کوین با ویژگی‌هایی سازگار با کنترل کاربران در حاکمیت اکوسیستم راه‌اندازی شده است. این پروژه فراتر از مکانیسم‌های متعارف حاکمیتی قبلی که با عنوان «یک توکن، یک رای» (one-token-one-vote) طراحی شدهاند، هدف‌گذاری شده است. با جزییات بیشتر؛ معرفی سیستم شناسه جهانی و احراز هویت آنلاین توسط ورلد کوین، راه را برای اجرای مکانیسم بهتر «یک نفر، یک رای» (one-person-one-vote) هموار می‌کند. به‌علاوه، این دو مکانیسم می‌توانند با یک‌دیگر ترکیب شوند تا راه‌های جدید و عادلانه‌تر حکومت‌داری را امکان‌پذیر کنند.
به گزارش رویترز، در حال حاضر دستگاه‌های Orb در ۳۵ شهر در ۲۰ کشور فعال است. همچنین، این پروژه به‌تازگی کیت توسعه نرم‌افزار (SDK) خود را راه‌اندازی کرد که به توسعه‌دهندگان اجازه دهد تا با استفاده از شناسه دیجیتالی خود، برنامه بسازند. بااین‌وجود، در آمریکا به‌دلیل محدودیت‌های نظارتی، ورلد کوین هنوز در دسترس نیست.
دنیای کریپتو درباره ورلد کوین چه فکر می‌کند؟
نظرها درباره رویکرد منحصربه‌فرد ورلد کوین متفاوت است. «ویتالیک بوترین» (Vitalik Buterin)، خالق اتریوم، به‌تازگی در یک پست وبلاگی، دیدگاه خود را در مورد سیستم بیومتریک مورد استفاده در این پروژه، به اشتراک گذاشته است. بوترین چندین خطر بالقوه را که یک سیستم مبتنی‌بر بیومتریک در مقیاس بزرگ استفاده می‌کند، بیان کرده است؛ ازجمله نگرانی‌های مربوط‌به حریم خصوصی و احتمال آسیب‌های جبران‌ناپذیر درصورت به خطر انداختن داده‌های بیومتریک. او بر اهمیت دشواری جایگزینی داده‌های بیومتریک پس از افشای آن‌ها، برخلاف گذرواژه‌ها یا کلیدهای خصوصی، تاکید می‌کند.
با وجود مزیت‌های قابل‌توجه فناوری بیومتریک در جلوگیری از تقلب و سواستفاده در توزیع ارزهای دیجیتال، بوترین استدلال می‌کند که به‌دلیل ماهیت حساس داده‌ها، استفاده از این نوع سیستم‌های امنیتی باید تحت استانداردهای اخلاقی معتبر و نظارت دقیق باشد. او همچنین معتقد است جمع‌آوری چنین داده‌هایی می‌تواند هنگام کسب رضایت از افراد، چالش‌هایی داشته باشد.
از طرف دیگر، بوترین بر لزوم وجود چنین ابزاری تاکید دارد و توضیح می‌دهد که چرا ما به اثبات شخصیت (PoP) نیاز داریم. او معتقد است که این ابزارها سیستم‌های غیرمتمرکز مانند اتریوم را قادر می‌سازند تا بین انسان‌های واقعی و ربات‌ها تمایز قایل شوند. این موضوع در دنیایی که بیشتر تعاملات به‌صورت آنلاین انجام می‌شود، اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند. درواقع، این فناوری می‌تواند پروژه‌ها را در مقابله با کلاه‌برداران یا ربات‌های مخرب در دست‌کاری سیستم‌های دیجیتال، ایمن‌تر کند.
از‌این‌رو، بوترین بر اهمیت اعطای هویت دیجیتال منحصربه‌فرد به هر کاربر با استفاده از مکانیسم‌های PoP، به‌عنوان روشی برای مقابله با چنین دست‌کاری‌هایی تاکید دارد. با تایید این‌که هر حساب مربوط به یک شخص واقعی است، PoP می‌تواند ابزار قدرت‌مندی برای اطمینان از توزیع عادلانه منابع و حاکمیت مدرن باشد. با این مکانیسم، کاربران می‌توانند سیستم‌هایی را راه‌اندازی کنند که از تسلط شرکت‌ها و نهادهای متمرکز در خدمات دیجیتال جلوگیری کنند. بااین‌حال، این طرح بدون خطر نیست.
ریسک‌ها و چالش‌های ورلد کوین چیست؟
همان‌طور که بالاتر اشاره شد، بوترین چند خطر را با طرح ورلد کوین برجسته کرده است. یکی از این خطرات در گوی‌های Orb است. اگر این دستگاه‌ها تحت یک سیستم تولید غیرمتمرکز هک شوند، یک سازنده می‌تواند میلیون‌ها اسکن جعلی ایجاد کند و یک‌پارچگی کل سیستم را به خطر بیندازد.
نگرانی دیگر در مورد سواستفاده از هویت‌های تاییدشده است. بوترین نسبت به سناریوهایی هشدار داد که در آن افراد می‌توانند هویت خود را بفروشند یا اجاره دهند که به استفاده از سیستم فاسد منجر می‌شود. توزیع ارز دیجیتال ورلد کوین به هویت یک نفر، یعنی یک سهم توزیع شده است. اجاره یا فروش هویت این سهم سیستم را تضعیف کرده و بازار سیاهی برای اجاره هویت‌های جهانی ایجاد می‌کند.
بوترین درباره نیاز به یک مکانیسم مدیریت مناسب برای شناسه‌های جهانی گم‌شده یا فراموش‌شده در چنین پروتکل‌هایی نیز توضیح می‌دهد. او می‌گوید؛ اگر شخصی دسترسی به هویت ورلد کوین خود را از دست بدهد، باید مکانیزمی مطمین و قابل‌اعتماد برای بازیابی آن وجود داشته باشد. بدون یک برنامه مطمین برای این موضوع، ازدست‌دادن شناسه‌های کاربران می‌تواند به زیان مالی و سواستفاده احتمالی از شناسه فرد منجر شود.
برای مقابله با این مساله‌ها، بوترین به چندین گزینه که بر فناوری بلاک‌چین متکی است، اشاره می‌کند. یکی از راه‌حل‌های پیشنهادی بوترین استفاده از سیستم‌های مبتنی‌بر «اوراکل‌های شخصیتی» (personhood oracles) است. بوترین همچنین معتقد است سیستمی که در آن چندین اعتبارسنج درباره منحصربه‌فرد بودن یک فرد به توافق برسند، می‌تواند به کاهش خطر سواستفاده از سیستم کمک کند. این راه‌حل‌ها نیز دارای معایبی هستند، اما به گفته برخی کارشناسان، نگرانی‌های مربوط‌به حفظ حریم خصوصی در سیستم مبتنی‌بر بیومتریک ورلد کوین را ندارند. به همین دلیل است که بوترین معتقد است راه‌حل‌های او ممکن است درنهایت از رویکرد بیومتریک پیشی بگیرند.
