بیش از ۱۰۰ سال زندان برای الکس ماشینسکی مدیرعامل شبکه سلسیوس!

سرانجام، پروژه شکست‌خورده سلسیوس به دست عدالت سپرده شد و «الکس ماشینسکی» (Alex Mashinsky)، مدیرعامل پلتفرم سلسیوس به دستور وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا (United States Department of Justice) دستگیر شد.

شبکه سلسیوس (Celsius Network) یک بستر فناوری مالی مبتنی‌بر بلاک‌چین معرفی شده بود. سازمانی که منتقد سرسخت بانکداری سنتی بود و خود را ارایه‌دهنده خدمات مالی و بانکی نوین معرفی می‌کرد. در این پلتفرم کاربران با پشتوانه دارایی‌های رمزارزی خود قادربه دریافت وام بودند و به‌ازای نگهداری دارایی‌های خود در آن، سود سپرده دریافت می‌کردند.

اگرچه در ابتدا همه چیز زیبا و عادی به نظر می‌رسید، اما خبر ورشکستگی و پس از آن خبر دستگیری بنیان‌گذار سلسیوس، شوک بزرگی به جامعه رمزارزی وارد کرد. فراتر از این شوک، برملا شدن حقیقت‌ها و اطلاعات منتشرشده در پس این ماجراست که به‌مراتب تکان‌دهنده‌تر است.

کلیات پرونده

هفت اتهام واضح علیه ماشینسکی و چهار اتهام بزرگ علیه «رونی کوهن پاون» (Roni Cohen Pavon)، مدیر ارشد مالی سلسیوس، که در حال حاضر در اسراییل مخفی است، مطرح شده که هرکدام از این اتهام‌ها ده‌ها سال حبس برای هر دو متهم در پی خواهد داشت.

مجموعه این اتهام‌ها که در یک پرونده ۴۶ صفحه‌ای جمع‌آوری شده است، نشان می‌دهد که ماشینسکی و کوهن در تمام طول پنج سال فعالیت سلسیوس، میلیون‌ها دلار از دارایی‌های کاربران را با دروغ‌های متعدد روانه جیب خود کرده‌اند. البته این همه ماجرا نیست، «کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا» (SEC)، «کمیسیون معاملاتی معاملات آتی کالای ایالات متحده» (CTFC) و «کمیسیون فدرال تجارت» (FTC) نیز اتهام‌هایی را علیه سلسیوس و ماشینسکی اعلام کرده‌اند که درادامه می‌خواهیم این اتهام‌ها یا به‌عبارتی این جنایت‌های شوکه‌کننده را بررسی کنیم.

مدیرعامل و مدیر ارشد مالی سلسیوس به کلاه‌برداری چند میلیارد دلاری و طرح‌ریزی برای دستکاری قیمت توکن‌های سلسیوس متهم هستند. بر اساس اعلام «دادگستری ایالات متحده» (DOJ)، از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ شرکت سلسیوس پلتفرم خود را امن‌ترین جا برای نگهداری دارایی‌های رمزارزی معرفی کرده بود، جایی‌که درنهایت میلیاردها دلار سرمایه کاربران از دست رفت.

سلسیوس در کنار تبلیغات دروغین خود، یک سیستم سوددهی تضمینی نیز برای دارایی‌های موجود کاربران در این پلتفرم ارایه کرد. رقم نجومی ۱۸ درصدی بهره، امنیت و ده‌ها وعده دیگر باعث شد تا رفته‌رفته سلسیوس به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های رمزارزی جهان تبدیل شود؛ پلتفرمی که با تعطیلی خود به صدها هزار قربانی خود ۲۵ میلیارد دلار ضرر وارد کرد.

۸ دروغ بزرگ و باورکردنی!

در ابتدا همه چیز به‌ظاهر طبیعی به نظر می‌رسد؛ یک پروژه رمزارزی مانند بسیاری از پروژه‌های دیگر که شکست خورده و کاربرانی که تحقیقات کاملی پیش از سرمایه‌گذاری نکرده‌اند، متضرر می‌شوند.

اما هنگامی‌که این پروژه به‌صورت مشکوکی اعلام ورشکستگی می‌کند و پای شکایت کاربران به میان می‌آید، تحقیقات DOJ آغاز می‌شود. داده‌های تکان‌دهنده به‌دست‌آمده از یک کلاه‌برداری بزرگ حکایت می‌کند. بیایید باهم این هشت دروغ بزرگ را بررسی کنیم تا ببینیم آیا سلسیوس به‌واقع یک پروژه شکست‌خورده بوده یا موضوع چیز دیگری است.

دروغ نخست: در ژوئن ۲۰۲۲، سلسیوس بدون دلیل خاص و به‌طرز مشکوکی به مسدود کردن دارایی‌های کاربران (Freeze Assets) اقدام کرده و یک ماه بعد اعلام ورشکستگی می‌کند.

دروغ دوم: ماشینسکی در گزارش سالانه شرکت کارمندان خود را به دروغ‌گویی و دستکاری پست‌های توییتر شرکت متهم می‌کند و با این کار بخشی از دروغ‌های گفته‌شده را گردن کارمندان خود می‌اندازد؛ این در حالی که است که اصلاحی در این پست‌ها مشاهده نمی‌شود.

دروغ سوم: ماشینسکی همواره ادعا می‌کرد که کل توکن‌های سلسیوس (CEL) عرضه‌شده در فاز اولیه راه‌اندازی (ICO) در سال ۲۰۱۸ به مبلغ ۵۰ میلیون دلار فروخته شده است. این در حالی است که تنها یک سوم کل توکن‌های قابل عرضه در فاز نخست فروخته شده که رقم آن هم ۳۲ میلیون دلار بوده و مابقی در خرانه‌داری سلسیوس باقی می‌ماند.

دروغ چهارم: پروژه سلسیوس کاملن سودآور بوده و سهم سود کلان حاصل از درآمد هر هفته به حساب کاربران واریز می‌شد. درصورتی‌که سود واریزی بسیار بیشتر از درآمد واقعی پروژه بوده و ماشینسکی کاملن از سودده نبودن پروژه در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ آگاهی داشت؛ اما هرگز دست از ادعای دروغین خود دست برنداشت.

دروغ پنجم: ماشینسکی همیشه تصدیق کرده که وام‌های اعطایی توسط سلسیوس یا به‌طور کامل یا بخشی از آن وثیقه‌گذاری شده است و هرگز وام‌های بدون وثیقه به دو طرف اعطا نشده؛ در حالی‌که فقط در سال ۲۰۲۱ رقم ۱.۸ میلیارد دلار وام بدون پشتوانه پرداخت شده که این رقم معادل ۳۹ درصد از خزانه وام سازمانی سلسیوس بوده است.

دروغ ششم: ماشینسکی در هر زمان مدعی بوده که فعالیت‌های سلسیوس کاملن شفاف و تحت نظر رگولاتوری دولت بوده و در سال ۲۰۲۱ اذعان می‌کند که نهادهای قانون‌گذاری اکوسیستم سلسیوس را رصد و صحت فعالیت‌های آن را نظارت و تصدیق کرده‌اند. اما واقعیت ماجرا کاملن برعکس این ادعا بود. در همان زمان سلسیوس تحت نظر و بررسی موشکافانه قانون‌گذاران داخل ایالات متحده و سایر کشورها بوده و تخلف‌های این شرکت یک‌به‌یک در حال رصد و ثبت بوده است.

دروغ هفتم: سلسیوس گفته بود که هرگز دچار بحران‌های بانکی (Bunk run) و خروج ناگهانی دارایی توسط کاربران خود نخواهد شد؛ زیرا سرویس وام‌دهی هرگز بیش از سقف موجودی خزانه نخواهد بود. این دروغی آشکار بود، زیرا سلسیوس هیچ دارایی به‌جز دارایی‌های سپرده‌گذاری‌شده توسط کاربران نداشته است! بنابراین بحران بانکی هر لحظه می‌توانست رخ دهد.

دروغ هشتم: یکی از غیرانسانی‌ترین دروغ‌های ماشینسکی درست قبل از مسدودسازی دارایی‌های کاربران در ژوئن ۲۰۲۱ بود، وی به کاربران تاکید کرد که «به دارایی‌های خود در سلسیوس دست نزنید، چرا که من نیز در کنار شما میلیون‌ها دلار از دارایی‌های خود را در پلتفرم سلسیوس نگهداری می‌کنم». اما واقعیت این بزهکاری چیز دیگری بود؛ ماشینسکی پیش از مسدودسازی دارایی‌ها و تاکید به کاربران درباره ادامه نگهداری دارایی‌ها در سلسیوس، توکن‌های CEL خود را به ارزش ۵.۱ میلیون دلار از پلتفرم خارج کرده بود و درمجموع ۴۲ میلیون دلار پول نقد حاصل از فروش توکن‌های CEL به جیب زد.

سایر اتهام‌های پرونده الکس ماشینسکی

دروغ و فریبکاری کاربران و تشویق آن‌ها به خرید و نگهداری توکن CEL تنها اتهام‌ها علیه ماشینسکی و کوهن پاون نیست. جرم بعدی آن‌ها دستکاری قیمت توکن‌های CEL و تشویق کاربران به خرید هنگام افزایش تورمی قیمت است. درحالی‌که ماشینسکی و کوهن پاون مردم را به خرید CEL در قیمتی بالاتر از ارزش واقعی توکن تشویق می‌کردند، به‌طور همزمان در حال فروش گسترده توکن‌های خود بودند.

کوهن پاون در اکتبر ۲۰۲۱ از طریق پیام‌رسان واتس‌اپ پیامی به ماشینسکی فرستاده و گفته بود: «مشکل این‌جاست که مردم در حال فروش هستند و هیچ خریداری به‌جز خود ما در بازار نیست. در این هفته ما چهار میلیون دلار (توکن CEL) خریداری کردیم، اما همچنان قیمت در حال کاهش است.»

نکته انحرافی این‌جاست که اگرچه ماشینسکی در ۵ نوامبر ۲۰۲۱، ۲۹ هزار واحد CEL در محدوده قیمت چهار دلار (به ارزش حدودی ۱۱۶هزار دلار) خریداری و در گزارش سالانه خود به آن اشاره کرده، اما در طی ۳۰ روز پیش از آن در حال فروش ۲۴۷ هزار CEL به ارزش تقریبی ۱.۴۸۰.۰۰۰ دلار (در قیمت حدود شش دلار) بوده است.

بیشینه قیمت ثبت‌شده برای هر توکن CEL در محدوده هفت دلار بوده و از زمان آغاز فروش گسترده ماشینسکی قیمت هر توکن از شش الی هفت دلار به زیر یک دلار کاهش پیدا کرده است!

اثر مخرب این جنایت بر زندگی کاربران

از بین رفتن حدود ۹۷ درصد از ارزش سرمایه کاربران CEL تجربه‌ای بسیار تلخ و در مواردی جبران‌ناپذیر است. افرادی که بخش کوچک یا در مواردی تمام دارایی زندگی خود را در پروژه سلسیوس به‌خاطر ادعاهای دروغین این تیم سرمایه‌گذاری کردند و امروز چشم امیدشان تنها به نتیجه رای نهایی دادگاه است.

بررسی‌های صورت‌گرفته نسبت‌به اثر این جرم بر زندگی هودلرهای CEL توسط «سیمون دکسون» (Simon Dixon) از سرمایه‌گذاران و متخصصان حوزه بیت‌کوین و بلاک‌چین بسیار ناراحت‌کننده است. سیمون که خود نیز از قربانیان بزرگ این پرونده به شمار می‌رود، می‌گوید شاهد تعداد زیادی خودکشی کاربران CEL بوده است. افرادی که به‌خاطر از دست دادن بخش عظیمی از سرمایه زندگی خود ناچاربه تعطیلی کسب‌وکارهای خود و بازگشت به شغل‌های رده‌پایین‌تر شدند. برخی دیگر حتی کشور محل سکونت خود را به‌خاطر عدم توانایی در پرداخت هزینه‌های زندگی تغییر داده‌اند.

به نظر شما جزای چنین جنایتی چه حکمی خواهد بود؟ جواب سوال بسیار روشن است. باهم نگاهی به آن می‌اندازیم.

لیست جرم‌های کیفری و احکام آن

کابوسی که در انتظار ماشینسکی و رونی کوهن است

سلسیوس اتهام‌های مختلفی دارد و جر‌م‌هایش به یک عنوان مانند کلاه‌برداری یا دزدی محدود نمی‌شود؛ بنابراین هر دسته از این اتهام‌ها جرم‌های کیفری جداگانه‌ای دارد که باید به‌صورت جداگانه اجرا شود. طبقه‌بندی این اتهام‌ها به شرح زیر است:

اتهام شماره ۱: کلاه‌برداری امنیتی (Security Fraud)

دادگستری ایالات متحده براساس شکایت مدنی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا نسبت‌به مشتریان سلسیوس بالاترین حکم قضایی یعنی ۲۰ سال زندان را برای متهمان پرونده در نظر می‌گیرد.

اتهام شماره ۲: تقلب در فروش کالا (Commodities Fraud)

از آن‌جایی که رمزارزهایی مانند بیت‌کوین از سوی کمیسیون معاملاتی معاملات آتی کالای ایالات متحده به‌عنوان کالا شناخته می‌شوند، هرگونه سواستفاده از دارایی مشتریان یا دستکاری قیمتی، تقلب در فروش کالا تلقی می‌شود. بر این اساس، بالاترین حکم قضایی در این خصوص یعنی ۱۰ سال حبس اعمال خواهد شد.

اتهام شماره ۳: کلاه‌برداری سیمی (Wire Fraud)

کلاه‌برداری سیمی به استفاده کردن از ارتباطات الکترونیکی برای فریب افراد و سرقت مال از آنان گفته می‌شود. گزارش‌های سالانه اعلام‌شده توسط ماشینسکی، نوعی دروغ اینترنتی به شمار می‌رود که بالاترین حکم قضایی برای آن یعنی ۲۰ سال حبس اعمال خواهد شد.

اتهام شماره ۴: توطئه برای ارتکاب کلاه‌برداری امنیتی

دستکاری بازار و کلاه‌برداری سیمی توطئه برای ارتکاب کلاه‌برداری امنیتی محسوب می‌شود که حکم جداگانه‌ای به‌مدت پنج سال حبس را در پی خواهد داشت.

اتهام شماره ۵: کلاه‌برداری امنیتی

طرح‌ریزی برای کلاه‌برداری به‌وسیله دستکاری قیمت توکن CEL که بالاترین حکم برای آن یعنی ۲۰ سال حبس در انتظار خواهد بود.

اتهام شماره ۶: دستکاری قیمت توکن CEL

دستکاری قیمت توکن جرم جداگانه‌ای تلقی می‌شود که بالاترین حکم برای آن یعنی ۲۰ سال زندان در نظر گرفته می‌شود.

اتهام شماره ۷: کلاه‌برداری سیمی

اتهام کلاه‌برداری سیمی، این بار به‌دلیل دستکاری قیمت بازار از‌طریق ارتباطات الکترونیکی که بالاترین حکم برای آن یعنی ۲۰ سال حبس در نظر گرفته می‌شود.

بر این اساس، ۱۱۵ سال حبس برای الکس ماشینسکی و ۶۵ سال حبس برای کوهن پاون در انتظار خواهد بود. همان‌طور که در ابتدا گفته شد، این احکام بر‌اساس شکایت سه سازمان بزرگ SEC، CFTC و FTC علیه ماشینسکی و شرکت سلسیوس در نظر گرفته شده‌اند.

این نخستین بار نیست که چنین حکم سنگینی علیه متهمان حوزه کریپتو اعمال می‌شود. «سم بنکمن» (Sam Bankman) مدیرعامل صرافی FTX نیز با هشت اتهام حکم ۱۱۵ سال حبس را دریافت کرده و اکنون این حکم کیفری در حال اجرا است.

اهمیت چنین برخوردهای قاطعی فراتر از خود پروژه و رسیدگی به شکایت کاربران آن است. قاطعیت برخورد دولت‌ها با این پرونده‌ها به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم به امنیت بیشتر اکوسیستم کمک می‌کند. فضایی که افراد سودجو کمتر به فکر سواستفاده از آن خواهند افتاد و این موضوع به‌خودی خود موجب افزایش اعتبار پروژه‌های قدرتمند رمزارزی به‌مرور زمان خواهد شد. از سوی دیگر، کنار رفتن پروژه‌های جعلی موجب سرازیر شدن هرچه بیشتر سرمایه به سمت پروژه‌های برتر بازار خواهد شد و آینده بلاک‌چین‌های واقعی افق روشن‌تری خواهد داشت.

ممنوعیت‌های کورکورانه از‌سوی دولت‌ها نه تنها به اقتصاد خود دولت‌ها ضربه وارد خواهد کرد، بلکه موجب عقب‌ماندگی آن‌ها از فناوری‌های مدرن می‌شود. پس هرچه آگاهی و دانش در این حوزه افزایش پیدا کند، هر سه ضلع دولت، توسعه‌دهندگان و عموم جامعه از آن بیشتر بهره‌مند خواهند شد.

با نگاهی ساده به رویکرد کشورهای توسعه‌یافته به‌سادگی درمی‌یابیم که نه تنها صنعت کریپتوکارنسی و بلاک‌چین را نمی‌توان متوقف کرد، بلکه مقابله با آن یا دوری از آن ضربه‌ای به خود ما خواهد بود.