کمیسیون اوراق بهادار آمریکا بر سر دو راهی
شاید برای شما هم پیش آمده که بخواهید بیتکوین بخرید اما بهدلیل فرآیند پیچیده نگهداری آن، از این کار منصرف شوید؛ زیرا برای اینکه بیتکوینتان متعلقبه خودتان باشد، نیاز به یک کیفپول امن غیرحضانتی دارید. از طرفی اگر کلید خصوصی کیف پولتان را گم کنید، کل داراییتان را از دست میدهید و هیچ روشی برای بازیابی آن وجود ندارد. حال این سوال پیش میآید که آیا روش دیگری برای سرمایهگذاری در بیتکوین وجود دارد؟ در این پژوهش به این سوال پاسخ میدهیم.
عناوین این مقاله:
صندوق قابل معامله در بورس
یکی از روشهای سرمایهگذاری در بیت کوین، خرید «صندوق قابل معامله در بورس» (Exchange-Traded Fund) یا بهاختصار ETF است که با این کار بهراحتی میتوان از نوسان قیمت سود کرد و نیازی به طی کردن فرآیند پیچیده خریدوفروش مستقیم بیتکوین از صرافیها و نگهداری آن در کیف پول حضانتی یا غیرحضانتی نیست. این صندوقها توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تایید میشود و مانند سایر اوراق بهادار، قابل معامله در بورس بوده و از قوانین بورس هر کشور تبعیت میکند. لازم به ذکر است که زمان معاملاتی این صندوقها محدود به ساعات معاملاتی بورس است؛ برخلاف بیتکوین که محدودیت زمانی و مکانی برای معامله ندارد. بنابراین افراد بهراحتی میتوانند با خرید این صندوق ها در بورس، از نوسان قیمت بیتکوین بهرهمند شوند، بدون اینکه درگیر مسایل فنی و پیچیدگیهای نگهداری از آن باشند. در این میان تصویب ETF بیت کوین میتواند موجب به رسمیت شناخته شدن پادشاه ارزهای دیجیتال شود.
انواع صندوق قابل معامله در بورس
بهطور کلی دو نوع ETF بیت کوین وجود دارد:
ETF اسپات:
این نوع صندوق بهطور کامل با بیتکوین واقعی پشتیبانی میشود و قیمت آن تابع قیمت بیتکوین است؛ خطر بزرگی که برای آن وجود دارد این است که نگهداری بیتکوین واقعی (در حجم بالا) بسیار مشکل است؛ و ریسکهایی ازجمله حملات سایبری و ربوده شدن دارایی را دارد.
ETF آتی(فیوچرز):
این نوع صندوق بهطور مستقیم با بیتکوین پشتیبانی نمیشود؛ بلکه از بازار قراردادهای آتی استفاده میکند و قیمت آن بر اساس معاملات آتی بیتکوین مشخص میشود.
اولین ETF آتی بیتکوین، پروشیرز بیآیتیاو (ProShares BITO) بود که در ماه اکتبر ۲۰۲۱ توسط «کمیسیون بورس و اوراق بهادار» (Securities and Exchange Commission – SEC) تایید و در بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) معامله شد.
با این حال کمیسیون اوراق بهادار آمریکا از تایید ETF اسپات بیتکوین در دهه گذشته سر باز زده است؛ اما بهتازگی زمزمههایی از احتمال تصویب توسط کمیسیون به گوش میرسد. طی چند سال گذشته ایتیاف موضوع داغ محافل کریپتویی بوده و غولهای فعال در مدیریت سرمایه مانند بلکراک (BlackRock) و گری اسکیل (GrayScale) در چالش برای گرفتن تایید از SEC برای راهاندازی این صندوق بوده و از خواسته چند سالهشان کوتاه نمیآیند.
| ویژگی | ETF اسپات | ETF آتی |
|---|---|---|
| دارایی پایه | بیتکوین | قراردادهای آتی بیتکوین |
| کشف قیمت | مستقیم | غیرمستقیم |
| نگهداری دارایی | نگهداری امن بیتکوین | بدون نگهداری مستقیم بیتکوین |
| شفافیت | بالا، نگهداری بیتکوین واقعی | پایین، وابستهبه مشتقات |
| چهارچوب قانونی | در حال تکامل | تدوینشده |
مزایا و معایب صندوق قابل معامله در بورس
حال این سوال به ذهن میرسد که صندوق بیتکوین چه مزایایی را به ارمغان میآورد که بسیاری از شرکتهای فعال در سرمایهگذاری در تب و تاب تایید آن هستند و کشمکش با بورس اوراق بهادار را به جان میخرند. البته نباید یکطرفه به قاضی برویم و معایب آن را نیز بررسی میکنیم.
صندوق بیتکوین مانند شمشیر دو لبه است؛ در حین اینکه مزایای زیادی دارد، میتواند بیتکوین را از کلیدیترین ویژگیاش، یعنی غیرمتمرکز بودن، دور کند.
| مزایا | معایب |
|---|---|
| سهولت معامله و نگهداری | خطر حمله سایبری به نگهدارندگان |
| تخفیف یا معافیت مالیاتی | هزینههای مدیریتی |
| کاهش خطرات عملیاتی | قابلیت پیگیری داراییها توسط دولت |
| ایجاد نقدینگی در بازار | محدودیت زمانی معامله |
| به رسمیت شناخته شدن بیتکوین | تمرکزگرایی |
| تنوعبخشی به سبد دارایی | عدم مالکیت بیتکوین |
| نیاز به احراز هویت |
تاثیر تایید ETF بر قیمت بیت کوین
تایید ETF بیت کوین بهطور مستقیم بر قیمت بیتکوین تاثیر نمیگذارد، اما به چند نحو میتواند بهطور غیرمستقیم بر قیمت آن اثر بگذارد:
افزایش پذیرش:
با تایید ETF بیت کوین، بسیاری از شرکتها و افراد در این صندوقها سرمایهگذاری کرده و تزریق سرمایه همراه با افزایش تقاضا، بهخودی خود به اوج گرفتن قیمت منجر میشود.
اعتبار بازار:
تصویب ETF بیت کوین توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار، گواهی بر قانونی بودن این دارایی است و باعث جلب اعتماد مردم و دولتها شده و در نتیجه قیمتها بالاتر میرود.
افزایش معاملات و نقدینگی:
تصویب ETF، راه را برای بسیاری از افراد با دانش سرمایهگذاری کم هموار کرده و موجب افزایش حجم معاملات و نوسانات میشود.
با توجهبه پیشبینی تحلیلگران از احتمال تصویب بیتکوین، خرید این دارایی کمیاب همراه با تقاضای زیادی بوده و این باعث افزایش کارمزد شبکه بیتکوین شده است. طبق دادههای وایچارت (YCharts)، کارمزد تراکنش در ۱۶ نوامبر حدود ۱۸.۶۵ دلار بوده که ۱۱۷ درصد نسبت به روز قبل از آن افزایش یافته است.
چرا SEC تصویب ETF بیت کوین را به تاخیر میاندازد ؟
پیشگیری از دستکاری قیمت:
بزرگترین نگرانی SEC، دستکاری قیمت توسط افراد و سازمانهای سودجو است؛ چراکه ماهیت غیرمتمرکز بیتکوین، نبود چهارچوبهای مشخص و نوسان بالای قیمت به این دغدغهها دامن میزند.
حفظ امنیت داراییها:
نگهداری بیتکوین چالشهای خاص خود را دارد و SEC میخواهد از این بابت آسودهخاطر باشد که بیتکوین سرمایهگذاران از امنیت کافی برخوردار و در مقابل دزدی و فریب در امان است.
حفاظت از سرمایهگذاران:
نوسان جزو جداییناپذیر بازار رمزارزها و مسوولیت SEC محافظت از سرمایهگذاران در مقابل ریسکها و نوسانها است. بنابراین، SEC معتقد است افراد فعال در این حوزه باید بهاندازه کافی آگاه باشند. البته با فراگیر شدن این بازار، دانش و آگاهی مردم افزایش یافته است.
نبود چهارچوب و قوانین:
در حال حاضر بازار رمزارزها در حال تکامل است و قوانین مشخصی برای آن وجود ندارد. احتمالن SEC منتظر تدوین قوانین از جانب دولتهاست تا بتواند با خیال راحت ETF اسپات را تایید کند.
آینده صندوق معاملات بورسی اسپات بیتکوین
واکنش SEC به پروپوزالهای ETF بیت کوین
هنوز هیچ ETF اسپات بیتکوینی توسط مقامات تصویب نشده و کمیسیون اوراق بهادار و بورس آمریکا بهدلیل نگرانیها درباره کنترل بازار، تقلب، نگهداری و حفاظت از سرمایهگذاران، این تایید را به تعویق انداخته است؛ اما بهتازگی SEC تصمیم گرفته درخواست گری اسکیل و سایر درخواستهای در انتظار از شرکتهای بزرگ را بازنگری کند.
تحلیلگران معتقدند که در سال ۲۰۲۴ احتمال تصویب ETF اسپات بیتکوین وجود دارد، زیرا SEC و شرکتهای خواهان صندوق، در حال مذاکره و گفتوگو هستند، که بهطور کلی نشانه مثبتی برای تایید است.
امسال حدود ۱۲ پروپوزال برای گرفتن تاییدیه ETF بیت کوین ثبت شده که یکی از آنها در سپتامبر از جانب هشدکس (Hashdex) بوده و هدفش تغییر ETF آتی بیتکوین به اسپات است. با این حال، کمیسیون اوراق بهادار آمریکا، در بیانیهای اعلام کرده که به زمان بیشتری نیاز دارد تا بتواند درباره تایید یا رد آن تصمیمگیری کند؛ بنابراین، مهلت تصمیمگیری از ۱۷ نوامبر به ۱ ژانویه تمدید شده است
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا تصمیم گرفته که زمان بیشتری را برای بررسی پیشنهادهای ارایهشده جهت تایید ETF اسپات بیتکوین اختصاص دهد؛ بنابراین، تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۲۴ را مشخص کرده که تا این تاریخ، تصویب یا عدم تصویب را اطلاعرسانی کند.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار بهتازگی بحثهای گستردهای با هشدکس درباره پیشنهاد ETF اسپات بیتکوین انجام داده است. هشدکس در یادداشتی استدلال کرده که بازار کریپتو بالغ شده و «بورس کالای شیکاگو» (Chicago Mercantile Exchange-CME) بهاندازه کافی برای مدیریت ETF اسپات بیتکوین توسعه یافته است. به گفته هشدکس، این بازار کمتر مستعد دستکاری قیمت است زیرا بازار آتی بیتکوین CME از سال ۲۰۲۲ حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است. هشدکس معتقد است که افزایش میزان سرمایه در بازار مشتقات بیتکوین نشاندهنده علاقه زیاد افراد خرد و نهادها به بیتکوین است؛ و این باعث کاهش نوسان در بازار شده زیرا با افزایش ارزش بازار دستکاری قیمتها تقریبن سخت میشود.
دور از تصور نیست اگر بگوییم درصورت تصویب ETF بیت کوین، تمام درخواستهای ثبتشده همزمان تایید خواهد شد؛ چراکه در سال ۲۰۲۱ برای ETF آتی بیتکوین چنین اتفاقی افتاد.
منابع:
Bitcoin Futures ETF: Definition, How It Works, and How to Invest (investopedia.com)
Bitcoin fees skyrocket on spot BTC ETF hype (cointelegraph.com)
Best Bitcoin ETFs Of November 2023 – Forbes Advisor
همه چیز درباره ETF بیت کوین به زبان ساده – ارزدیجیتال (arzdigital.com)
یکی از موانع اصلی بر سر راه تایید ETF اسپات بیتکوین، نگرانی در مورد دستکاری بازار است. SEC میخواهد اطمینان حاصل کند که بازار بیتکوین به اندازه کافی بالغ و مقاوم در برابر دستکاری است. این موضوع به ویژه با توجه به نوسانات بالای قیمت بیتکوین و وجود صرافیهای غیرمتمرکز که نظارت بر آنها دشوار است، اهمیت پیدا میکند. SEC به دنبال سازوکارهایی است که بتواند به طور موثر بر بازار نظارت داشته باشد و از سرمایهگذاران در برابر تقلب و دستکاری محافظت کند. همکاری با نهادهای نظارتی بینالمللی و ایجاد استانداردهای جهانی میتواند در این زمینه راهگشا باشد.