سرآغاز
بیتکوین مانند چشمهای کوچک شروع به جوشیدن کرد، در مسیری سخت و ناهموار به پیش میرود و هر روز بر گستره و ژرفای این پدیدهی قرن افزوده میشود؛ اما این بزرگی چنان فریبنده است که با خود سوتفاهمهایی جدی نیز ایجاد میکند.
ما در ایران یک سوتفاهم جدی نسبت به بیتکوین و به طریق اولی به تمام رمزارزها و فناوری بلاکچین و داراییهای دیجیتال داریم.
فناوری بلاکچین زیرساخت حل مسالههای مختلف در حوزه اصالت، مالکیت، تامین مالی، فروش، لجستیک و مواردی از این دست است؛ در این بین توکنهایی نیز در هر پروژه تعریف میشود که میتواند به شکلگیری بازار ثانویه و اتاقهای معاملاتی بینجامد. بنابر جذابیت پروژهها توکنها دارای ارزش میشوند و دارایی با ارزش معامله میشود؛ اما سوتفاهم جاری در بخش دولتی، خصوصی و جامعه این نگاه یکبعدی به رمزارزهاست که آنها را تنها ابزاری برای انتقال ارزش یا کسب سود از خریدوفروش میبینند. رمزارزها ازاساس برای معامله و ترید کردن ساخته نشدهاند. نهتنها بیتکوین که در هیچیک از پروژههای بزرگی مثل ریپل، کاردانو، پولکادات یا سولانا و صدها رمزارز دیگر هدف از ساخت، هیچوقت ترید کردن نبوده است. البته رمزارزها مورد معامله قرار میگیرند؛ چون فاکتورهایی نظیر کاربرد یا فراگیری به تغییر ارزش آنها منجر میشود؛ ولی هدف از ساخت آنها تولید ابزار معاملاتی نبوده است.
ترید کردن یا تریدر بودن هیچ ایرادی ندارد؛ اما این سوتفاهم یعنی فهم رمزارز بهعنوان ابزاری که تنها برای معامله ساخته شده و تمرکز روی ترید چند عارضه دارد. وقتی به پروژههای بلاکچینی تنها از این زاویه محدود نگریسته میشود، سیاستگذاری دولتها بهجای توسعه فناوری، کاربردهای بلاکچین و ارزشهای اقتصادی آن به سمت سوداگری از سوداگری میرود و نتیجه میشود چیزی مثل مصوبه «مالیات بر عایدی از سرمایه» که در حال حاضر در مجلس در دست بررسی است. نقدهای آشکار و خطرهای جدی این مصوبه در این شماره مورد بررسی قرار گرفته است.
در این شماره همچنین به نقشه نهادهایی مثل «مجمع جهانی اقتصاد» یا WEF برای انحراف یا کنترل رمزارزها پرداختهایم؛ ببینید که نظام سلطه مالی بر دنیا چگونه دستوپا میزند تا ساختار انحصاریاش به خطر نیفتد.
از همه مهمتر در این شماره توضیح دادیم که بازی چین با رمزارزها چیست و چین چگونه این بازی پیچیده را به پیش میبرد.
در ایران بخش مهمی از قانونها و مناسبتهای حقوقی ما برپایه و برگرفته از شرع و فقه است؛ از همین رو با تشریح آرای فقهی مختلف به مساله بنیادی «مالیت رمزارزها» یا مال بودن و دارای ارزش بودن آنها پرداختیم؛ البته هنوز دراین زمینه نیازمند تلاش و فهم بیشتر هستیم و امیدوارم صاحبنظران و اساتید مسلط به مباحث فقهی و حقوقی با ورود به این موضوع در شمارههای آینده به روشنتر شدن ابهامهای حقوقی رمزداراییها کمک کنند.
یکی از جالبترین دستاوردهای بلاکچین و فلسفه غیرمتمرکز، ظهور دائوها یا سازمانهای غیرمتمرکز و خودمختار است که معرفی آنها در این شماره انجام شده و بازهم درباره این شرکتهای پیشرو و نوظهور خواهیم نوشت.
درحقیقت بازخوردی که پس از انتشار نخستین پیششماره از مخاطبان خود گرفتیم، بسیار هیجانآور و امیدوارکننده بود. از ابتدا تلاش تیم تحریریه این بود که به موضوعهایی درباره رمزارزها بپردازیم که کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند و برای آنان محتوای فاخر بهفراوانی در دسترس نیست. معتقدیم حکمرانی بزرگترین چالش بلاکچین و رمزداراییهاست و ازاین جهت تایید، نقد و همراهی مخاطبان نشان میدهد که «پژوهشنامه بلاکچین» در مسیر درستی گام گذاشته است.
آخرین نکته اینکه طرح جلد این ماهنامه بازخوردهای مثبت فراوانی داشت. در مرحله پیشتولید مجله و بهعنوان یک حرکت نمادین و همگام با فناوری، تصمیم گرفتیم طرح جلد را هر شماره با توجهبه محتوایمان با هوش مصنوعی طراحی کنیم و ابزار مورد استفاده در شماره پیش و این شماره Leonardo AI بوده است.
همراه باشیم تا شمارهای دیگر.