۴ دلیل که بانکها به توکنسازی داراییهای دنیای واقعی روی آوردهاند
توکنیزاسیون (Tokenization) داراییهای دنیای واقعی با استفاده از فناوری بلاکچین، توجه بانکها را بهدلیل مزایای متعدد مانند تسویهحسابهای سریعتر، فرآیندهای خودکار، مالکیت جزیی و دادههای تراکنش آنی به خود جلب کرده است. نمونههایی از این حرکت شامل انتشار اوراق قرضه توسط بانکهای بزرگ روی بلاکچین (BlockChain) و پیشبینی افزایش ارزش داراییهای توکنیزهشده تا سال ۲۰۳۰ است.
فناوری توکنیزاسیون در حال ایجاد تحول اساسی در بازارهای مالی است و بانکها بهدلیل کارآمدی و پتانسیل بالای آن، بهطور گسترده در حال پذیرش و استفاده از توکنیزه کردن هستند. در این بررسی، از مقاله «دلایل توکنیزه کردن داراییهای واقعی» استفاده شده است.
عناوین این مقاله:
توکنیزه کردن، بخش مالی را مجذوب خود کرده و وعده کارآمدی بیشتر در تسویهحسابها و تحول اساسی بازارهای غیرنقدی فعلی را میدهد. در طول پنج سال گذشته، موسسات مالی بهدنبال استفاده از فناوری بلاکچین برای تحقق توکنیزه کردن در مقیاس وسیعتر بودهاند. امروزه بهندرت بانکی در ردههای اول و دوم دنیا پیدا میشود که در حوزه داراییهای دیجیتال یا بلاکچین فعالیت نداشته باشد، بهطوریکه تعداد زیادی از موسسات مالی بهطور جدی به بررسی پتانسیل توکنیزه کردن داراییهای دنیای واقعی پرداختهاند.
در ژانویه ۲۰۲۳، بانک هلندی (ABN Amro) با انتشار اوراق قرضهای به ارزش ۴۵۰ هزار یورو روی بلاکچین «استلار» (Stellar) خبرساز شد. نوامبر ۲۰۲۳، «گلدمن ساکس» (Goldman Sachs)، «سوسیته ژنرال» (Société Générale) و «سانتاندر» (Santander) به «بانک سرمایهگذاری اروپا» (European Investment Bank) در انتشار اوراق قرضه ۱۰۰ میلیون یورویی دو ساله کمک کردند. «جیپی مورگان» (J.P. Morgan) نیز چگونگی تاثیر توکنیزه کردن بر تبادل ارز خارجی را بررسی کرده و تراکنشی بین ین ژاپن و دلار سنگاپور توکنیزهشده را تکمیل کرده است.
علیرغم رکود بازار کریپتو، پروژههای بیشتری به مراحل تولید نهایی نزدیک شدهاند. گروه مشاوره «بوستون» (Boston Consulting) پیشبینی میکند که تا سال ۲۰۳۰، ارزش کل داراییهای غیرنقدی توکنیزهشده، مانند املاک و منابع طبیعی، به حدود ۱۶.۱ تریلیون دلار خواهد رسید.
«توکنیزه کردن» چیست؟
به زبان ساده، با استفاده از فناوری بلاکچین، سازمانها میتوانند داراییهای دنیای واقعی را بهصورت توکن نمایان کنند. این نمایانسازی در قالب توکنی است که میتواند شامل اطلاعات و عملکردهای متنوعی مانند اقدامات خودکار تطبیقی نظیر بازپسگیری یا مسدودسازی باشد. تجمیع تمام اطلاعات مربوطبه دارایی در یک توکن امکان معامله داراییهای «توکنیزهشده» را بهصورت ۷/۲۴ فراهم میکند و دادههای تراکنشها را بهصورت آنی و خودکار روی دفترکل بلاکچین ارایه میدهد.
چهار مزیت اصلی توکنیزه کردن
۱. تسویهحساب سریعتر و کارآمدتر
تاخیر در تسویهحساب معمولن بهدلیل خدمات ناکارآمد و دستی داراییها یا دورههای تسویهای است که برای مدیریت و محدود کردن ریسکهای طرف مقابل اعمال میشوند. در مقابل، توکنیزه کردن امکان قرارگیری دادههای تراکنشها و اجرای فرآیندهای خودکار مانند محاسبات سود را فراهم میکند. که همراه با تسویهحساب «لحظهای» (instant) روی دفتر کل بلاکچین، این فرآیند باعث میشود که داراییها بهصورت امن و در عرض چند دقیقه معامله شوند.
این موضوع مزایای عملیاتی بزرگی را برای کسبوکارهای جهانی به همراه دارد که باید بهطور منظم با «به دام افتادن» (trapping) داراییها در چرخه تسویهحساب سنتی مقابله کنند. بهعنوان مثال، در فوریه ۲۰۲۳، «زیمنس» (Siemens) صدور اوراق قرضه دیجیتال به ارزش ۶۰ میلیون یورو را روی بلاکچین «پالیگان» (Polygon) تسریع کرد که نشاندهنده انعطافپذیری عملیاتی توکنیزه کردن است.
۲. فرآیندهای خودکار
توکنیزه کردن امکان خودکارسازی خدمات دارایی و عملکردهای تراکنشی را فراهم میکند و عملکردهای «انتها به انتها» (end-to-end) را با دادههای تراکنش بهعنوان «منبع واحد درست» (single source of truth) دیجیتالی میکند. این کار بهطرز چشمگیری هزینههای تسویه را کاهش داده و خطاهای ناشی از واسطههای متعدد را از بین میبرد.
قابلیت برنامهریزی توکنها همچنین «قراردادهای هوشمند» (smart contracts) را تامین میکند که عملکردهای از پیش توافقشده مانند محاسبات، بررسیهای تطبیقی یا کنترلها و پرداختها را بهصورت خودکار اجرا میکنند. بهطور برجسته، دولت «هنگکنگ» (Hong Kong) در فوریه ۲۰۲۳ از این کارایی بهرهمند شد و ۱۰۰ میلیون دلار «اوراق قرضه سبز» (green bonds) توکنیزهشده را روی پروتکل GS DAP «گلدمن ساکس» صادر کرد.
۳. مالکیت جزیی
مالکیت جزیی داراییها نیازمند ساختارهای حقوقی پیچیده است. هزینههای حقوقی و اداری تعداد شرکتکنندگان را محدود کرده و نقدینگی را کاهش میدهد. عناوین توکنیزهشده تخصیص و مدیریت مالکیت را ساده کرده، موانع ورود را کاهش میدهد و بازار را برای سرمایهگذاران جدید باز میکند. این موضوع دسترسی به بخشهای بازاری را که در حال حاضر به گروه کوچکی از سرمایهگذاران اختصاص دارد، مانند املاک، زیرساختها یا سرمایهگذاریهای خطرپذیر، بهشکل دموکراتیک ارایه میکند.
در باز کردن کانالهای دسترسی به این محصولات برای سرمایهگذاران بیشتر، توکنیزه کردن میتواند جریان سرمایه به این بازارها را افزایش دهد و در نتیجه به اقتصاد واقعی سود برساند. نمونهای برجسته از این موضوع در آوریل ۲۰۲۳ مشاهده شد، زمانیکه ارزش بازار طلای توکنیزهشده از یک میلیارد دلار گذشت.
۴. دادههای تراکنش آنی
دفترکل غیرقابل تغییر بلاکچین دادههای تراکنش ارزشمند و قابل حسابرسی را به بانکها و مشتریانشان ارایه میکند. این کار هزینه اجرای سیستمهای مدیریت تراکنش بزرگ و ناکارآمد را حذف کرده و مدیریت پرتفوی دیجیتال را با امکان ارایه یک نمای کلی از دادههای داراییهای خصوصی و عمومی تقویت میکند.
سخن پایانی
توکنیزه کردن داراییهای دنیای واقعی پتانسیل تحول در امور مالی را دارد. از املاک و مستغلات گرفته تا هنر و کالاها، امکانات بیپایانی وجود دارد. یک نظرسنجی اخیر در BNY Mellon این موضوع را تایید میکند، که ۹۷ درصد از سرمایهگذاران نهادی معتقدند که توکنیزه کردن در مدیریت داراییها تحولی بزرگ ایجاد خواهد کرد. غولهای سرمایهگذاری مانند «بلکراک» (BlackRock) و «استیت استریت» (State Street) نیز به قابلیتهای تحولآفرین توکنیزه کردن ایمان دارند.
همانطور که موسسات سنتی مانند بانکها به تحقیق و تکامل در این حوزه تحولآفرین ادامه میدهند، یک چیز واضح است: دنیای مالی، همانگونه که میشناسیم، در آستانه یک تغییر عظیم قرار دارد.
توکنیزه کردن با استفاده از قراردادهای هوشمند، فرآیندهای پیچیده و زمانبر معاملاتی را ساده و خودکار میکند. این امر بهویژه در بازارهایی با موانع ورود بالا مانند املاک و مستغلات، بسیار حائز اهمیت است. با توکنیزه کردن یک ملک، مالکیت آن به واحدهای کوچکتر تقسیم شده و امکان خرید و فروش آسانتر و سریعتر فراهم میشود. این رویکرد، نقدشوندگی داراییها را افزایش داده و ریسکهای معاملاتی را کاهش میدهد. علاوه بر این، توکنیزه کردن امکان مدیریت شفافتر سوابق مالکیت و جلوگیری از تقلب را فراهم میکند.