تتری تازه بر پایه درهم امارات و ریسکهای بالا بر اثر آمیختگی شدید اجتماعی و اقتصادی با ایران
اوایل دیماه ۱۴۰۳ خبری که از مردادماه اعلام شده بود، بار دیگر در محافل کریپتویی مطرح شد و بیشتر مورد توجه قرار گرفت. مطلبیکه شاید در نظر اول، خبری در کنار سایر اخبار داغ رمزارزها باشد؛ تتر (Tether) یک ارز پایه ثابت یا Stable Coin تازه بر پایه درهم امارات منتشر میکند.
عناوین این مقاله:
آنچنان که در سایت رسمی تتر منتشر شد: تتر، بزرگترین شرکت در صنعت داراییهای دیجیتال، از برنامههای خود برای افزودن یک استیبلکوین جدید که به درهم امارات متحده عربی (AED) متصل است، خبر داد. این توکن قرار است با همکاری هلدینگ بزرگ فناوری اماراتی بهنام گروه فناوری فینیکس (Phoenix Group PLC) و با حمایت شرکت سرمایهگذاری گرین اکورن (Green Acorn Investments Ltd) راهاندازی شود. این استیبلکوین متصلبه درهم (AED Stablecoin)، به مجموعه استیبلکوینهای تتر شامل USDt، EURT، CNHT، MXNT، XAUT و aUSDT میپیوندد. در راستای روحیه پیشگامانه، این توکن بهدنبال دریافت مجوز تحت مقررات جدید Payment Token Services Regulation بانک مرکزی امارات متحده عربی خواهد بود.
استیبلکوین جدید تتر، نمایشی دیجیتال از درهم امارات متحده عربی است که هر توکن بهطور کامل توسط ذخایر نقدی مبتنیبر امارات پشتیبانی میشود. این توکن مطابقبا استانداردهای شفاف و قوی ذخایر تتر، اطمینان میدهد که هر توکن متصلبه درهم با ارزش AED مرتبط است و ثبات و اطمینان از ارزش آن را تضمین میکند. استیبلکوین متصلبه درهم تتر، روشی ساده و مقرونبهصرفه برای دسترسی به مزایای درهم امارات را در اختیار کاربران قرار میدهد، درحالیکه از شفافیت و کارایی فناوری بلاکچین بهره میبرد. این دارایی دیجیتال، تجارت بینالمللی و حوالهها را ساده کرده، هزینههای تراکنش را کاهش میدهد و در برابر نوسانات ارزی، محافظی ایجاد میکند و بدینترتیب نقش مهمی در اکوسیستم مالی امارات متحده عربی و فراتر از آن ایفا خواهد کرد.
«پائولو آردوینو» (Paolo Ardoino)، مدیرعامل تتر، در این زمینه اظهار کرد: «خوشحالیم که این ابتکار را برای توسعه استیبلکوین متصلبه درهم تتر اعلام کرده و آن را به مجموعه استیبلکوینهای خود اضافه میکنیم. امارات متحده عربی در حال تبدیل شدن به یک قطب اقتصادی جهانی است و ما معتقدیم کاربرانمان، این توکن متصلبه درهم را بهعنوان یک افزونه ارزشمند و همهکاره خواهند یافت. استیبلکوین متصلبه درهم تتر به ابزاری ضروری برای کسبوکارها و افراد تبدیل خواهد شد که بهدنبال روشی ایمن و کارآمد برای انجام تراکنشها با درهم امارات هستند، چه برای پرداختهای بینالمللی، تجارت یا متنوعسازی داراییهای دیجیتال خود.»
بازار جهانی استیبلکوینها در حال حاضر ارزشی معادل ۱۵۰ میلیارد دلار دارد که USDt بهتنهایی بیش از ۱۱۵ میلیارد دلار از ارزش بازار را به خود اختصاص دادهاست. پیشبینی میشود این صنعت تا سال ۲۰۲۸ به ارزش ۲.۸ تریلیون دلار برسد. استفاده از ارزهای دیجیتال در امارات متحده عربی از سال ۲۰۲۲ بهطور چشمگیری افزایش یافته که ناشی از ایجاد Virtual Asset Regulatory Authority، اولین نهاد مستقل نظارتی بر رمزارزها در جهان است؛ محیط نظارتی مطلوبی که در شهرهایی مانند دبی و ابوظبی ایجاد شده، آنها را به قطبهای جهانی برای نوآوری در داراییهای دیجیتال و فناوری بلاکچین تبدیل کردهاست.
سیدمحمد(بیژن) علیزادهفرد، بنیانگذار و مدیرعامل گروه فینیکس، اظهار کرد: «ما از همکاری با تتر برای عرضه استیبلکوینی متصلبه درهم امارات به بازار بسیار خرسندیم و به پتانسیل آن در تحول اقتصاد دیجیتال برای کاربران در منطقه و فراتر از آن اطمینان داریم. این همکاری با تتر نهتنها تعهد ما به نوآوری و برتری را نشان میدهد، بلکه نشاندهنده تعهد ما به ارایه راهحلهای مالی است که نیازهای مشتریانمان را برآورده میکند. موضع پیشرفته ابوظبی نسبتبه بلاکچین، داراییهای دیجیتال و نوآوری، آن را به سکوی پرتابی مناسب تبدیل کردهاست.»
رگولاتوری تتر درهم
طبق گزارش کوینتلگراف در اکتبر ۲۰۲۴، بانک مرکزی امارات متحده عربی (CBUAE) تاییدیه اولیه (In-principle approval) برای استیبلکوین متصلبه درهم را تحت چهارچوب مقررات خدمات توکنهای پرداخت صادر کرده و این پروژه را بهعنوان پیشگام برای راهاندازی اولین استیبلکوین متصلبه درهم و دارای مجوز در امارات معرفی کردهاست. تاییدیه اولیه استیبلکوین AED وضوح بیشتری در مورد مقررات پرداختهای کریپتویی ایجاد میکند، پس از آنکه نگرانیهایی درباره محدودیتها در چهارچوب جدید صدور مجوز بانک مرکزی امارات مطرح شد. این چهارچوب تنها توکنهای متصلبه درهم که دارای مجوز هستند را برای پرداختها مجاز میداند، درحالیکه استیبلکوینهای الگوریتمی و توکنهای حفظ حریم خصوصی را ممنوع کردهاست.
کاربردهای تتر درهم

چهارچوب رگولاتوری مطرحشده برای تتر درهم، این رمزارز را یک پول یا ابزار پرداخت میداند که دستکم سه کاربرد مهم را برای تتر درهم فراهم میکند:
۱. ابزار پرداخت در تجارت الکترونیک و پرداختهای دیجیتال؛
۲. کاربرد تتر درهم بهعنوان جفت معاملاتی در صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز؛ بهعبارتی بازارهای معاملاتی رمزارزهای مختلف میتوانند با جفت هر رمزارز دیگری در برابر تتر درهم معامله شوند؛
۳. ابزار توثیق، نگهداشت و تبادل ارزش در پروژههای دیفای (DeFi)؛ وجود چنین ابزاری بر پایه درهم امارات می تواند فرصتهای گستردهای را برای تعریف خدمات در امور مالی غیرمتمرکز، برای شرکتهای فعال در امارات فراهم کند.
ریسکهای تتر درهم امارات برای حاکمیت ریال ایران

وابستگی شدید ایران به درهم امارات بر کسی پوشیده نیست، وابستگی مالی که بهواسطه تحریمهای ظالمانه علیه ایران ایجاد شدهاست. این وابستگی باعث شده در نبود ابتکار و نوآوری، بخش عمده تجارت فرامرزی ایران بهواسطه یک سیستم دلالی ارز که از آن با عنوان نظام تراستی یاد میشود، از طریق شرکتهای واسطه در امارات انجام گیرد؛ بنابراین تبادلات ارزی ایران نیز قبل از معامله با هر ارز دیگری در دنیا، یکبار به درهم امارات تبدیل میشود.
از سوی دیگر مجاورت ایران و امارات و آمیختگی شدید اجتماعی، اقتصادی و تجاری بین دو کشور ریسکهای تتر درهم برای ایران را بهشدت تشدید میکند.
استیبلکوین تتر بر پایه درهم امارات (AED) میتواند ریسکهای متعددی برای اقتصاد و حاکمیت ریال ایران ایجاد کند. بهطور خلاصه میتوان به هفت ریسک با ایجاد تتر درهم اشاره کرد:
۱.کاهش تقاضا برای ریال ایران در تجارت خارجی
اگر استیبلکوین متصلبه درهم بهطور گسترده در منطقه مورد استفاده قرار گیرد، بهویژه در تجارت بینالمللی، ممکن است شرکتها و افراد ایرانی ترجیح دهند از آن بهجای ریال یا حتی دلار برای تسویهحسابها استفاده کنند. این موضوع میتواند تقاضا برای ریال را کاهش دهد و فشار بیشتری بر ارزش آن وارد کند.
۲.افزایش استفاده از درهم در تراکنشهای غیررسمی و بازار زیرزمینی
استیبلکوین تتر بر پایه درهم ممکن است ابزار مناسبی برای انتقال سریع و غیررسمی سرمایه از ایران فراهم کند. این موضوع میتواند بر کنترل دولت ایران بر جریانهای مالی و ارزی اثر منفی بگذارد.
۳.تشویق فرار سرمایه از ایران
اگر این استیبلکوین به ابزاری مطمین برای ذخیره ارزش تبدیل شود، افراد ممکن است ترجیح دهند سرمایههای خود را به درهم یا استیبلکوین متصل به آن تبدیل کنند و این موضوع میتواند به خروج سرمایه از ایران منجر شود.
۴.تضعیف حاکمیت ارزی ایران
حاکمیت ارزی به توانایی یک کشور برای کنترل سیاستهای پولی و نرخ ارز داخلی آن اشاره دارد. افزایش استفاده پولی از یک ارز خارجی یا استیبلکوین متصلبه آن، میتواند استقلال اقتصادی و توانایی کنترل بر سیاستهای پولی ایران را تضعیف کند.
۵.افزایش نوسانات بازار ارز داخلی
ورود این استیبلکوین ممکن است نوسانات بیشتری در بازار ارز ایران ایجاد کند، زیرا تقاضا برای خریدوفروش آن در برابر ریال میتواند نرخهای غیررسمی ارز را تحت تاثیر قرار دهد. تقاضای بالا برای تتر درهم، از همین حالا نیز قابل پیشبینی است. بهخصوص که این ارز دیجیتال امکانات معاملاتی و امور مالی غیرمتمرکزی را فراهم میکند که در ایران در دسترس علاقهمندان نیست.
۶.رقابت با ریال دیجیتال، رمزریال یا CBDC ایران
اگر بانک مرکزی ایران قصد داشته باشد بالاخره بعد از سالها تعلل و غفلت و بیبرنامگی ریال دیجیتال راهاندازی کند، استیبلکوین درهم میتواند جایگزینی جذابتر به نظر برسد، بهویژه اگر امکانات بیشتری مانند استفاده در تجارت بینالمللی و ذخیره ارزش ارایه دهد.
۷.تشدید وابستگی به اقتصاد امارات
استفاده گسترده از استیبلکوین متصلبه درهم ممکن است وابستگی اقتصادی ایران به امارات متحده عربی را افزایش دهد و این موضوع میتواند در شرایط تنشهای سیاسی یا اقتصادی، آسیبپذیری بیشتری برای ایران ایجاد کند.
پیشنهادهایی برای مدیریت ریسکهای ایران در برابر تتر درهم امارات

برای مدیریت ریسک ایران دربرابر تتر درهم، میتوان دو دسته پیشنهاد ارایه کرد.
دسته نخست، پیشنهادات سلبی است. این دسته از پیشنهادات که بهطور تاریخی مورد علاقه شدید قانونگذاران در ایران بودهاست، میتواند شامل ممنوعیت خریدوفروش و عرضه تتر درهم در سکوهای ایرانی رمزدارایی باشد. درواقع بهجز این و وضع مقررات محدودکننده و حتی اعمال جریمه، اقدام سلبی دیگری برای ایران انجامشدنی نیست. موفقیت اقدامات سلبی نیز در موارد مختلف امتحان شده و ناموفق بودن این شیوهها بارها اثبات شدهاست.
در اقتصاد آنجایی که فرصتهای رقابتی توجیهپذیر فراهم نباشد، هیچ مانع یا مقرراتی نمیتواند مانع از پیروزی گزینه دارای توجیه بالاتر شود. به همین دلیل مسلم، ایران باید یک خانهتکانی جدی در نظام فکری و تعاملی خود با مباحثی مثل تنوع ابزارهای پرداخت که در حال حاضر در انحصار بانک مرکزی است و همچنین آزادی ارایه خدمات مالی غیر متمرکز بر پایه ریال، آزادی ساخت استیبلکوینهای بر پایه ریال یا ابزارهای جدید برای تبادلات بینالمللی و همچنین ایجاد مشاهدهپذیری بالا در بازار رمزداراییها از طریق آزاد گذاشتن این عرصه برای مردم فراهم آورد.
حاکمیت ریال با رفتارهای فعلی که در کشور و بهخصوص در بانک مرکزی حاکم است، بهزودی به شکستی جدی خواهد انجامید. احتمال بالایی وجود دارد که یکی از دلایل جدی ساخت تتر درهم که در مدل کسبوکاری آن ذکر شدهاست، دسترسی و فراگیری این رمزارز به بازار ۹۰ میلیون نفری ایران باشد. در این شرایط قدرت ایران نه در راهکارهای پوسیده بانک مرکزی که در اعطای فضای عملکرد خلاقانه به شرکتهای خصوصی است تا با تعریف سکوهای تبادلی، توکنسازی و تعریف خدمات مالی غیرمتمرکز، اقتصاد ملی و در نتیجه حاکمیت ریال را نجات و توسعه دهند.
منابع
https://tether.io/news/tether-to-develop-uae-dirham-pegged-stablecoin/