و ریسکهایی که امنیت ملی آمریکا را تهدید میکند
بیتکوین (Bitcoin) بهعنوان یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز، نهتنها یک نوآوری جایگزین برای سیستم مالی مبتیبر نهادهای متمرکز محسوب میشود، بلکه بهعنوان یک مساله امنیت ملی به شمار میرود. کارشناسان معتقدند تمرکززدایی بیتکوین نقش حیاتی در حفاظت از آزادیهای فردی و حاکمیت مالی کشورها ایفا میکند.
عناوین این مقاله:
در این گزارش با بررسی و جمعآوری برخی اطلاعات منتشرشده از چند منبع خارجی از جمله «کریپتو کوانت» (CryptoQuant) به بررسی دقیق این موضوع میپردازیم؛ که چرا تمرکززدایی بیتکوین ممکن است امنیت ملی آمریکا را خدشهدار کند. همچنین اینکه ارتباط بیتکوین با امنیت ملی چیست؟
موشکافی پروتکل بیتکوین و عملکرد آن
برای درک ارتباط دقیق بیتکوین با مساله امنیت ملی آمریکا، لازم است بخشهای فنی و درون اکوسیستمی این نوآوری را بهخوبی بشناسیم؛ درست مانند یک پزشک که هنگام تشخیص بیماری یک مراجعهکننده به لایههای درونی مشکل بیمار نفوذ میکند و پس از کلی بررسی تخصصی نسخه میپیچد.
نحوه عملکرد شبکه بیتکوین
گستردگی نحوه عملکرد اکوسیستم بیتکوین به میزانی است که برای درک صفر تا صد چگونگی آن حداقل باید به چهار علم ریاضی، کامپیوتر، اقتصاد و رمزنگاری در سطح قابلقبولی مسلط بود. اساس رابطه بیتکوین با امنیت ملی به نحوه عملکرد این پروتکل و چگونگی استخراج واحدهای آن یعنی کوینهای BTC برمیگردد.
بیتکوین از طریق دستگاههای ویژهای به نام «اسیک» (ASIC) استخراج میشود؛ در واقع شبکه استخراجکننده بیتکوین شامل زنجیرهای از دستگاههای اسیک است که در نقاط مختلف جغرافیایی در سراسر جهان توزیع شدهاند. همچنین این زنجیره، شبکه مبتنیبر بلاکچین بیتکوین را ایجاد، توسعه و هدایت میکند.
شبکه مبتنیبر بلاکچین این ارز دیجیتال، طوری طراحی شده است که بهصورت خودکار تنظیم میکند هر ۱۰ دقیقه یکبار، یک بلاک به زنجیره بلاکهای قبلی آن اضافه شود. تا زمان نوشتن این متن، شبکه بلاکچین بیتکوین بهطور تقریبی از ۸۶۷ هزار و ۲۹۰ بلاک تشکیل شده است.
هر کدام از این بلاکها حاوی تعداد مشخصی رمزارز BTC هستند که به استخراجکننده آن بلاک تعلق میگیرند. همین پاداش است که باعث ایجاد انگیزه برای شرکت در فرآیند استخراج بیتکوین میشود.
به عبارت دیگر، طراحی پروتکل شبکه بیتکوین به این صورت است که فرقی نمیکند در این لحظه از زمان، ۱۰۰ میلیون عدد دستگاه اسیک به شبکه وصل هستند یا ۱۰ میلیون عدد؛ در هر دو حالت پروتکل بیتکوین با استفاده از یک مکانیزم خاص به نام کنترل «سختی شبکه بیتکوین» (Bitcoin Network Difficulty) زمان استخراج هر بلاک را بهطور تقریبی روی ۱۰ دقیقه تنظیم میکند. اگر تعداد اسیکهای فعال در شبکه افزایش یابد (تلاش برای استخراج هر بلاک زیاد شود)، شبکه بیتکوین بهطور خودکار سختی خود را آنقدر افزایش میدهد که زمان استخراج هر بلاک روی ۱۰ دقیقه تنظیم شود و برعکس.
ویژگیهای بیتکوین، خطری برای بقای سلطه آمریکا بر جهان
با توجهبه عملکرد زیرساختی شبکه بیتکوین و چگونگی ایجاد، توزیع و هدایت این دارایی، اینگونه استدلال میشود که بیتکوین میتواند بقای سلطهگری ایالات متحده بر دنیا را به چالش بکشد. بهعبارت دیگر، ویژگیهایی از جمله موارد زیر در بیتکوین نهفته است که برای تداوم قدرتطلبی آمریکا چالش محسوب میشود.
۱. حاکمیت مالی و نحوه کنترل بیتکوین
یکی از اصول اساسی بیتکوین این است که خارج از کنترل هر نهاد مرکزی نظیر دولتها و بانکها فعالیت میکند. این ویژگی بیتکوین میتواند در حفظ حاکمیت مالی برخی کشورها موثر باشد؛ بهویژه کشورهایی که به سیستمهای مالی خارجی مانند شبکه «سویفت» (SWIFT) یا دلار آمریکا برای تجارت وابسته هستند و در معرض خطر فشارهای سیاسی و اقتصادی خارجی قرار دارند.
برای این دسته از کشورها، استفاده از یک ارز غیرمتمرکز مانند بیتکوین میتواند وابستگی به این سیستمها را کاهش دهد و در مقابل محدودیتهای اقتصادی مقاومتر عمل کند. بهعنوان مثال، کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا که تحت تحریمهای سنگین بینالمللی قرار دارند، میتوانند به ارزهای غیرمتمرکز روی آورند، سپس از وابستگی به سیستمهای مالی خارجی رهایی یابند.
۲. مقاومت در برابر جنگهای سایبری
سیستمهای مالی متمرکز وابسته به بانکها و پردازشگرهای پرداخت، اهداف اصلی حملات سایبری هستند؛ اما بیتکوین با ساختار غیرمتمرکز خود، بهمراتب در برابر این نوع حملات مقاومتر است. این ارز دیجیتال بر بستر شبکهای از نودها (کامپیوترهای متصل) کار میکند و تقریبن هیچ نقطهضعفی برای حمله مستقیم وجود ندارد.
هر حمله موفق به پروتکل بیتکوین به کنترل بیش از ۵۰ درصد قدرت محاسباتی کل شبکه این رمزارز نیاز دارد که از لحاظ عملیاتی بسیار دشوار است. این قابلیت میتواند بیتکوین را به یکی از عناصر کلیدی در استراتژیهای امنیت سایبری ملی تبدیل کند.
۳. جلوگیری از بحرانهای اقتصادی و تورم شدید
بسیاری از کشورهایی که دچار بیثباتی اقتصادی و تورم شدید شدهاند، از جمله آرژانتین و زیمبابوه، نمونههایی از بیکفایتی در مدیریت پولی توسط دولتهای خود را نشان دادهاند. بیتکوین در این شرایط بهعنوان یک ذخیره ارزش غیرمتمرکز عمل میکند و به مردم این کشورها امکان میدهد از داراییهای خود در برابر تورم محافظت کنند.
در چنین شرایطی، بیتکوین میتواند به جلوگیری از ناآرامیهای داخلی کمک کند و امکان دسترسی مردم به یک ارز امن و قابلاعتماد را فراهم آورد.
۴. حفاظت در برابر بیثباتی جغرافیای سیاسی
بیتکوین و سایر داراییهای غیرمتمرکز، بهعنوان یک محافظ در برابر بیثباتیهای جغرافیای سیاسی و منطقهای در جهان عمل میکنند. بهطور کلی، بازارهای مالی بینالمللی بهشدت به یکدیگر وابسته هستند و هر بحران مالی میتواند تاثیر گستردهای در سراسر جهان داشته باشد. بیتکوین با طبیعت غیرمتمرکز خود تضمین میکند که هیچ دولتی نتواند در شرایط بحرانی، داراییها را مسدود یا مصادره کند؛ این موضوع بهویژه در زمان تنشهای بینالمللی مفید است.
۵. مقابله با کنترلهای استبدادی
بیتکوین به افراد امکان میدهد از کنترلهای مالی و سیاسی استبدادی دوری کنند. در بسیاری از رژیمهای استبدادی، دولتها از سیستمهای مالی برای کنترل فعالیتهای مردم استفاده میکنند. افراد میتوانند با تکیهبر تمرکززدایی بیتکوین مانع از آن شوند که دولت بهراحتی داراییهای آنها را مسدود کند؛ سپس از این طریق، آزادی فردی و مالی خود را تقویت کنند.
۶. رقابت استراتژیک اقتصادی
بیتکوین بهعنوان یکی از ابزارهای رقابت استراتژیک اقتصادی و بینالمللی بهویژه میان آمریکا و رقبای آن مانند چین و روسیه شناخته میشود. چین با توسعه ارز دیجیتال مختص بهخود (یوان دیجیتال) بهدنبال گسترش نفوذ این کشور در بازارهای جهانی است. در این شرایط، بیتکوین بهعنوان یک ارز غیرمتمرکز میتواند در نقش توازن در برابر ارزهای دیجیتال دولتی عمل کند.
ریسک بیتکوین برای امنیت ملی آمریکا از دیدگاه کارشناسان
برخی کارشناسان معتقد هستند همین ویژگی تمرکززدایی بیتکوین و نحوه استخراج واحدهای آن میتواند شرایطی را فراهم کند که امنیت ملی ایالات متحده را به خطر بیندازد.
بهعنوان مثال، «راجیو خمانی» (Rajiv Khemani)، یکی از بنیانگذاران و مدیرعامل شرکت «اورادین» (Auradine) که در زمینه تولید تجهیزات و تراشههای استخراج بیتکوین فعالیت میکند، در مصاحبهای با سایت «کوینتلگراف» (Cointelegraph) گفت: «درمجموع تمرکززدایی ریشه در یک موضوع امنیت ملی دارد.»
راجیو خمانی توضیح داد: «از آنجاییکه شبکه بیتکوین از مجموعهای از نهاد یا افراد استخراجکننده تشکیل شده است، سپس هر کدام از آنها از طریق سیستمعامل خود به دستگاههای اسیک متصل میشوند و شبکه را هدایت میکنند؛ بنابراین در طول زمان، سیستمعامل استخراجکنندهها که نقش شخص ثالث در سیستم مالی سنتی را ایفا میکند، قابل بهروزرسانی است و تغییر میکند.»
از لحاظ نظری، این موضوع میتواند برای به خطر انداختن شبکه انرژی یا حمله ۵۱ درصدی به شبکه بیتکوین استفاده شود. در جزییات بیشتر، خمانی حالت خاصی را بیان کرد که از این قرار است:
«شرکتهای توسعهدهنده این نوع سیستمعاملها و تراشههای استخراج بیتکوین میتوانند کدهای مخربی در محصول خود تعبیه کنند؛ طوریکه آن کدها عملیات استخراج را در یک جغرافیای خاص متوقف خواهند کرد. از این رو، این موضوع باعث کاهش سختی شبکه شده و شرایط اجرای یک حمله ۵۱ درصدی به شبکه بیتکوین مهیا شود.»
در این مصاحبه، خمانی بر لزوم رعایت احتیاط در ارزیابی سختافزار و نرمافزارهای خارجی مورداستفاده در استخراج بیتکوین تاکید کرد. او همچنین یکی دیگر از عوامل احتمال حمله به شبکه بیتکوین را ناشی از ریسک زنجیره تامین در نظر گرفت؛ طبق گفته خمانی، اگر سختافزارهای مختص استخراج بیتکوین، بهطور عمده در یک حوزه قضایی تولید شوند، کشور مربوط میتواند صادرات آن محصولات را در هر زمانی محدود کند، سپس از این طریق، در امکان دسترسی دیگر نقاط جهان به سختافزارهای حیاتی در فناوری استخراج بیتکوین اختلال ایجاد کند.
پیشتر سناتور «الیزابت وارن» (Elizabeth Warren) که بیشتر بهخاطر موضع ضدرمزارزی خود مشهور است، از ماینرهای ارزهای دیجیتال در آمریکا انتقاد کرده بود؛ او معتقد است مصرف برق این ابزارها ویرانکننده شبکه برق خواهد بود. همچنین وارن به کمیته سنا هشدار میدهد که ماینرهای بیتکوین در خارج از آمریکا میتوانند برای امور جاسوسی از پایگاههای نظامی ایالات متحده استفاده شوند.
مدیرعامل شرکت اورادین در پاسخ به این سناتور آمریکایی اشاره کرد که با توجهبه طراحی اکوسیستم بیتکوین، راههای زیادی برای سرقت کوینهای BTC و جاسوسی از طریق آن وجود ندارد؛ زیرا سختافزارهای استخراج بیتکوین حافظه قوی ندارند و از قابلیتهای نظارتی برخوردار نیستند.
در عوض، خمانی معتقد است ایالات متحده باید سیاستهایی را اعمال کند که تولید داخلی سختافزارهای اسیک را تشویق کرده و هیچ کشوری نباید اکثریت کل قدرت هش شبکه بیتکوین یا عرضه سختافزار ویژه استخراج آن را کنترل کند.
نگرانیهای ناشی از توزیع نشدن جغرافیایی هشریت شبکه بیتکوین
مدیرعامل اورادین تنها کسی نیست که زنگ خطر را در مورد تمرکز هشریت شبکه و استخرهای استخراج بیتکوین به صدا درآورده است.
طبق گزارشی از کریپتوکوانت در ماه می سال جاری، تنها دو استخر استخراج «انتپول» (AntPool) و «فاوندری» (Foundry) بیش از ۵۰ درصد از هشریت شبکه بیتکوین را کنترل میکردند.
در ماه سپتامبر، «کی یانگ جو» (Ki Young Ju)، بنیانگذار کریپتوکوانت خاطرنشان کرد که استخرهای ماینینگ چینی ۵۵ درصد از هشریت را به خود اختصاص دادهاند؛ ادعایی که با بحثهایی جدی مواجه شد.
با این شرایط، پلتفرم تحلیل دادهای «د ماینرمگ» (TheMinerMag) بیان میکند: «نادرست است که بر اساس منطقه جغرافیایی استخرهای ماینینگ مستقر در چین، بگوییم این کشور بر هشریت بیتکوین تسلط دارد؛ زیرا استخراجکنندگان بیتکوین که در استخرهای ماینینگ چینی شرکت میکنند، از نظر جغرافیایی توزیع شدهاند. از این رو، بسیار دشوار است بگوییم هر کشوری اکثریت قدرت هش شبکه را کنترل میکند.»
بیتکوین، ابزاری برای تحول در بینظمی فعلی جهان
در مجموع، با توجهبه ویژگیهای بنیادی بیتکوین میتوان گفت این پروژه بهطور مستقیم با امنیت ملی کشورهای مختلف در ارتباط است. از یک طرف، این ارز دیجیتال میتواند به محافظت از حاکمیت و استقلال مالی کشورهای غیر آمریکا، مقاومت در برابر جنگهای سایبری و حفاظت از آزادیهای فردی در برابر دولتهای استبدادی کمک کند. بهعبارت دیگر، هر کشور میتواند به طرق مختلفی از بیتکوین برای ایفای نقش خود در اقتصاد جهانی بهرهمند شود.
از سوی دیگر، موضوع تمرکززدایی بیتکوین برای آمریکا که اکنون ابرقدرت جهانی محسوب میشود، میتواند چالشهایی را نیز به همراه داشته باشد؛ چالشهایی از جنس کاهش تسلط این کشور بر دنیا و دلارزدایی.
بیتکوین با ماهیت غیرمتمرکز خود، انحصار دلار بهعنوان ارز ذخیره جهانی را به چالش میکشد. این ویژگی، که تراکنشها بدون نیاز به واسطههای متمرکز مانند بانکها انجام میشود، کنترل آمریکا بر سیستم مالی جهانی و اعمال تحریمها را تضعیف میکند. افزایش پذیرش بیتکوین توسط کشورهایی که تحت تحریم آمریکا هستند، میتواند به ایجاد سیستمهای مالی موازی و کاهش وابستگی به دلار منجر شود. این امر، نه تنها قدرت اقتصادی آمریکا را کاهش میدهد، بلکه توانایی آن در اعمال فشار سیاسی از طریق ابزارهای مالی را نیز محدود میکند. با این حال، باید توجه داشت که پذیرش گستردهی بیتکوین هنوز با چالشهایی روبروست و تأثیر نهایی آن بر سلطهی آمریکا نیازمند بررسیهای بیشتر است.