در سال‌های اخیر، فناوری بلاک‌چین و صنعت ارزهای دیجیتال به شدت مورد توجه قرار گرفته‌اند. بیت‌کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز جهان، بیش از ۱۰ سال است که در بین این رمزارزها پیشتاز بوده است. با این حال، با ظهور اتریوم و قابلیت‌های قراردادهای هوشمند آن، استانداردهای جدیدی نظیر ERC–۲۰ و سایر پروتکل‌های مشابه به وجود آمده‌اند.
عناوین این مقاله:
مدتی است که همه‌جا صحبت از استاندارد جدیدی در شبکه بیت‌کوین با نام BRC-20 است که شبکه بیت‌کوین را نیز به یک مقصد جدید برای میم‌کوین‌ها و ایجاد «توکن‌های مثلی (fungible)» در شبکه بیت‌کوین تبدیل کرده است. علاوه‌براین، در کنار BRC-20 استاندارد دیگری با نام BRC-721 نیز معرفی شد که امکان ساخت «توکن‌های غیرمثلی (NFT)» در شبکه بیت‌کوین را فراهم کرد و وجه اشتراک این استانداردها در این است که هر دوی آنها، با «پروتکل اوردینال ها(Ordinals protocol)» بیت‌کوین ارتباط دارند.
در حقیقت، یکی از پدیده‌های مهم بهار ۲۰۲۳ که پدیده بسیار خوشایندی برای ماینرهای شبکه بیت‌کوین به شمار می‌رود و به طور قابل‌توجهی تقاضا برای فضای بلاک در شبکه بیت‌کوین را افزایش داد، پدیده «کتیبه‌ها (Inscription)» و افزایش تراکنش‌های BRC-20 در شبکه بیت‌کوین بود که با پروتکل اوردینال هاو استفاده از داده‌های حک‌شده بر روی ساتوشی‌ها آغاز شد. برای درک بهتر این مفاهیم با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.
استاندارد BRC-۲۰ چیست؟
استاندارد BRC-20 یک استاندارد توکن آزمایشی در بلاک‌چین بیت‌کوین است که در واقع با الگوبرداری از استاندارد صدور توکن در شبکه اتریوم که تحت عنوان استاندارد ERC-20 شناخته می‌شود، در ابتدای ماه مارس سال جاری به بازار معرفی شد.
با روی کار آمدن پروتکل جدید اوردینال ها Ordinals بیت‌کوین، برای نخستین بار در تاریخ رمزارزها کاربران این امکان را دارند تا با ثبت داده‌ها بر روی واحدهای ساتوشی، توکن‌های غیرمثلی (NFT) را روی شبکه بلاک‌چینی بیت‌کوین ایجاد کنند.
این اتفاق مثبت در شبکه بیت‌کوین باعث شد تا NFTها که از محبوبیت و جذابیت خاصی در این صنعت و در بین طرفداران و علاقه‌مندان خود برخوردارند، به اکوسیستم بیت‌کوین روی بیاورند.
نکته قابل توجه در خصوص استاندارد توکن BRC-20 این که این استاندارد به یک کیف پول بیت‌کوین برای ساخت و مبادله این توکن‌ها نیاز دارد. بیشتر فعالان حوزه رمزارزها می‌دانند توکن‌های ERC-20 در دل شبکه اتریوم ایجاد شده‌اند. این در حالی است که توکن‌های BRC-20 در بلاک‌چین پایه بیت‌کوین ذخیره و با کمک دو مفهوم Ordinals و Inscriptions که بعدتر به توضیح آنها خواهیم پرداخت ایجاد می‌شوند.
با وجود پیشرفت‌های بزرگ در فناوری بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال، استاندارد توکن BRC-20 به عنوان یکی از مهم‌ترین استانداردهای توکن در شبکه بیت‌کوین شناخته شده است. این نکته را نیز نباید فراموش کرد که توکن‌های BRC-20 متفاوت از همتای اتریومی خود هستند که با تعدادی از مهم‌ترین این تفاوت‌ها در ادامه آشنا خواهید شد.
اولین تفاوت عمده بین توکن‌های با استاندارد BRC-20 و ERC-20 در پلتفرم اصلی آن‌هاست. توکن‌های BRC-20 بر روی شبکه بیت‌کوین ایجاد می‌شوند، در حالی که توکن‌های ERC-20 با استاندارد پلتفرم اتریوم روی کار آمده‌اند. به علاوه، توکن‌های BRC-20 برای ضرب و معامله به یک کیف پول بیت‌کوین نیاز دارند، در حالی که ضرب و معامله توکن‌های ERC-20 در کیف پول‌های اتریومی انجام می‌شود.
همچنین گفتنی است در حالی که توکن‌های BRC-20 با استفاده از مکانیسم گواه اثبات کار یا همان «Proof of Work» که با علامت اختصاری «PoW» نمایش داده می‌شود تولید می‌شوند، ماشین مجازی اتریوم «EVM» تولید توکن‌های ERC-20 را بر عهده دارد. همچنین، به دلیل عدم پشتیبانی شبکه بلاک‌چینی بیت‌کوین از قراردادهای هوشمند «smart contracts»، این شبکه از ویژگی‌های کمتری نسبت به توکن‌های ERC-20 برخوردار است. با این حال، با عرضه پروتکل اوردینال ها، بیت‌کوین نیز به ویژگی‌های جذاب شبکه اتریوم و توکن‌های غیرمتمرکز پیوسته است.
عرضه پروتکل اوردینال ها، بیت‌کوین را به یک شبکه بلاک‌چینی کامل با ویژگی‌های توکن‌های غیرمثلی تبدیل کرده است و استاندارد BRC-20، به کاربران شبکه بیت‌کوین امکان ارایه محصولات مبتنی بر توکن‌های غیرمثلی «NFT» را می‌دهد و از طرف دیگر، باعث جذب بیشتر کاربران به این شبکه می‌شود.
توکن‌های غیرمثلی حتی در دوران اوج محبوبیت خود، به دلیل محدودیت‌های موجود در شبکه بیت‌کوین که مهم‌ترین آن، عدم پشتیبانی شبکه از قراردادهای هوشمند بود، نتوانستند به این شبکه بلاک‌چینی راه پیدا کنند.
به همین دلیل یکی از دلایل توسعه پروتکل اردینالز، پشتیبانی از NFTها در شبکه بیت‌کوین بود. مسیر توسعه این پروتکل به سال ۲۰۲۱ برمی‌گردد. درست زمانی‌که NFTهای مبتنی‌بر استاندارد ERC-721 مورد توجه بسیاری از فعالان این حوزه قرار گرفتند. این پروتکل سرانجام در ۱۲ ژانویه سال ۲۰۲۳ به طور رسمی راه‌اندازی شد و آغاز به کار کرد.
راه‌اندازی پروتکل اوردینال ها نقطه عطفی برای شبکه بیت‌کوین محسوب می‌شود و شرایطی را فراهم کرد که در مدت زمان کوتاهی، هزاران NFT در شبکه بیت‌کوین عرضه شوند.
جالب است بدانید که تاکنون بالغ بر ۱۴ هزار توکن مبتنی بر استاندارد BRC-20 در شبکه بیت‌کوین مینت شده است که بسیاری از آنها میم‌کوین هستند. همچنین، با وجود این که برخی از این پروژه‌ها کاربردهای جدی‌تری دارند، اکثر آنها میم‌کوین هستند. درواقع، بسیاری از توکن‌های محبوب BRC-20 رمزارزهایی مثل میم‌کوین «پپه» PEPE هستند. رمزارزی که به‌لطف رشد انفجاری که اخیرا داشته، باعث شد که پروتکل ordinals و توکن‌های BRC-20 بیشتر از پیش بر سر زبان‌ها بیفتد.
پروتکل اوردینال ها چگونه عمل می‌کند؟
عدم پشتیبانی شبکه بیت‌کوین از قراردادهای هوشمند باعث شد تا پروتکل اوردینال ها شیوه‌ای نوین را برای ایجاد و عرضه NFTها به کار بگیرد. عملکرد این پروتکل به این صورت است که پروتکل اردینالز به هر ساتوشی، که کوچک‌ترین واحد بیت‌کوین است، یک هویت انحصاری و خاص می‌دهد. همین مساله باعث می‌شود این ساتوشی‌ها علاوه بر امکان ثبت داده‌ها در خود، قابل ردیابی و انتقال شوند.
فرآیند ثبت داده در ساتوشی‌ها در پروتکل اوردینال ها، «کتیبه‌نویسی» یا «اینسکریپشن» (Inscription) نام دارد. به بیان ساده‌تر، اینسکریپشن در پروتکل اوردینال ها به معنای حک و ثبت داده‌ها در ساتوشی‌ها است.
از زمان عرضه پروتکل اوردینال ها، تعداد اینسکریپشن‌های این پروتکل در شبکه بیت‌کوین به طور قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده است. مساله‌ای که به نوبه خود و با افزایش تراکنش‌های BRC-20 در شبکه بیت‌کوین، موجب شلوغی بیش از حد این شبکه شده است و این شبکه را با محدودیت‌های عملیاتی روبه کرده است. مشکلی که از طرفی دیگر، افزایش کارمزد تراکنش‌های شبکه بیت‌کوین و صف‌های انتظار غیرمعمول از تراکنش‌ها را به همراه داشته است. این مساله همچنین بسیاری از کاربران و صرافی‌ها را بر این واداشت تا به دنبال جایگزینی مانند شبکه لایتنینگ «Lightning Network» برای انجام تراکنش‌های خود باشند که در عمل هم این اتفاق افتاد و فعالیت شبکه لایتنینگ به دنبال راه‌اندازی پروتکل اوردینال ها بیت‌کوین و فعالیت توکن‌های با استاندارد BRC-20، افزایش پیدا کرد. حاد بودن این مسایل زمانی بیشتر نمود پیدا کرد که شبکه بیت‌کوین شاهد بلوک‌های مملو از تراکنش‌های BRC-20 با کارمزدهای ۲۰ دلاری به ازای هر تراکنش بود! مبلغی که ۸۰۰ درصد از کارمزد ۱ تا ۲ دلار برای هر تراکنش که عموما در سال ۲۰۲۲ ثبت شده است، بیشتر بوده است.
با وجود مزایای زیادی که برای پروتکل اوردینال ها در نظر گرفته شده است، برخی افراد واکنش منفی نسبت به این پروتکل نشان داده‌اند. یکی از دلایل این مخالفت‌ها، نگرانی درباره افزایش بار پردازش شبکه بلاک‌چین بیت‌کوین است. با توجه به محدودیت‌های مقیاس‌پذیری این بلاک‌چین، برخی از حامیان این ارز نگران عملکرد پروتکل اردینالز در این شبکه هستند. به نظر آنها، اردینالز ممکن است با ایجاد اسپم و هرزنامه، به افزایش هزینه‌های استفاده از شبکه بیت‌کوین منجر شود. برخی منتقدان نیز معتقدند که فضای بلاک‌چین بیت‌کوین باید برای اهداف اصلی این شبکه، یعنی انتقال ارزش و معاملات دیجیتال، استفاده شود و نباید با اطلاعات بی‌ارزشی مانند تصاویر JPG پر شود.
مزایای پروتکل اوردینال ها چیست؟
با همه این نظرات و انتقادات، بسیاری معتقدند توکن‌های BRC-20 و پروتکل ordinals مزایای زیادی را برای شبکه بیت‌کوین به ارمغان می‌آورند. طرفداران این پروتکل معتقدند که با افزایش کاربردهای شبکه بیت‌کوین، به تبع آن تعداد کاربران و پذیرش آن در سطح جهانی نیز گسترش پیدا خواهد کرد. برخلاف برخی کارشناسان و فعالان بازار، که بیت‌کوین را تنها به عنوان یک روش پرداختی همتابه همتا و غیرمتمرکز می‌شناسند، طرفداران اردینالز بر این باورند که این پروتکل، کاربردهای بیت‌کوین را افزایش می‌دهد.
از دیگر موارد مهم در خصوص مزایای این پروتکل این است که اینسکریپشن‌ها در زنجیره اصلی بیت‌کوین ذخیره می‌شود و همین مساله دلیل محکمی بر امنیت بالای آنها نسبت به پروژه‌های NFT فعال در دیگر شبکه‌های بلاک‌چینی مانند اتریوم است. علاوه‌براین، فعالیت اینسکریپشن‌ها در شبکه بیت‌کوین، باعث کاهش هزینه استفاده و کارمزد انتقال آنها نیز می‌شود.
در پایان اشاره به این نکته ضروری است که اگرچه توکن‌های BRC-20 هنوز در فاز آزمایشی قرار دارند، کاربران به این پروژه‌ها به‌عنوان فرصت‌های هیجان‌انگیز در بلاک‌چین بیت‌کوین نگاه می‌کنند و بر این باورند که توکن‌های BRC-20 راهکار قابل‌توجه و مهمی در رفع محدودیت‌های موجود در شبکه بیت‌کوین و عملکرد آن است که از مهم‌ترین آنها به عدم پشتیبانی از قراردادهای هوشمند می‌توان اشاره کرد.
